Vendet evropiane duhet të forcojnë lidhjet e tyre të mbrojtjes në NATO pa SHBA-të dhe të investojnë më shumë në aftësitë e tyre ushtarake në fusha të tilla si hapësira dhe satelitët.
Kështu ka thënë ministri suedez i Mbrojtjes, Pål Jonson.
Ai ka thënë për Financial Times se Suedia kishte një bashkëpunim të fortë industrial të mbrojtjes me SHBA-të mes një debati intensiv në Evropë nëse kontinenti është shumë i varur për zgjidhje ushtarake nga një aleat që po tërheq papritur mbështetjen nga Ukraina.
“Ka disa aftësi autonome që ne kemi zhvilluar”, ka treguar ai, duke përmendur bazën e raketave Kiruna në Suedinë veriore dhe lëshimin e satelitit të parë ushtarak të vendit në gusht.
“Kjo është diçka që është gjithashtu e dobishme”.
Suedia ka një nga industritë më të mëdha të mbrojtjes në raport me madhësinë e popullsisë së çdo vendi, duke përgënjeshtruar statusin e saj deri vonë si një komb neutral.
Vendi u bashkua me NATO-n vitin e kaluar, si pasojë e pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës nga Rusia dhe ka rritur shpenzimet e tij ushtarake, duke arritur në 2.2 për qind të PBB-së në vitin 2024, mbi objektivin e aleancës prej 2 për qind.
“Një nga mësimet e nxjerra nga kjo luftë në Ukrainë është se të kesh një bazë të fortë industriale të mbrojtjes është pjesë e parandalimit të besueshëm”, ka thënë Jonson.
Saab, kompania kryesore e mbrojtjes, e cila kontrollohet nga familja e industrialistëve Wallenberg, mund të jetë vetëm grupi i tetë më i madh në Evropë, por është i pazakontë për prodhimin e avionëve luftarakë, nëndetëseve dhe armëve të tjera.
Avioni luftarak i Suedisë Gripen, avioni i tij mbikëqyrës GlobalEye dhe nëndetëset Blekinge vijnë të gjithë nga Saab.
Jonson ka shtuar ndër të tjera se shumë nga platformat suedeze të dorëzuara në Ukrainë ishin të përshtatshme për të, pasi ato ishin të lehta për t’u përdorur, të përshtatura për t’u përdorur nga rekrutët dhe ishin krijuar për t’u përballur me armët ruse.
“Kemi kthyer shumë inteligjencë për platformat që kemi dërguar për t’i bërë ato edhe më të shkathëta. Të kesh një bazë të fortë industriale të mbrojtjes është një interes thelbësor për Suedinë”.
Suedia është në konkurrencë me Norvegjinë fqinje për të filluar një industri hapësinore në veriun e largët të vendit dhe ka krijuar një bazë në qytetin minerar Kiruna. Sateliti i tij i parë ushtarak u lëshua vitin e kaluar, por nga një port hapësinor në Kaliforni.
Jonson e quajti bashkëpunimin e mbrojtjes me SHBA-të “një rrugë të dyanshme” dhe tha se Suedia dëshironte të vazhdonte bashkëpunimin me Amerikën.
Por ai mbështeti thirrjet për të zhvilluar një të ashtuquajtur shtyllë evropiane brenda NATO-s.
“Nëse ka një vullnet, ka një mënyrë për të siguruar që ne kemi një shtyllë më të fortë evropiane brenda NATO-s, por kjo do të kërkojë gjithashtu prioritete të vështira”, ka thënë ai, duke shtuar se vendet evropiane duhet të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në mënyrë të konsiderueshme mbi 2 për qind të PBB-së.
Trump ka thënë se aleanca duhet të arrijë 5 për qind të PBB-së.
Jonson i shmangu kritikat se Suedia ishte shumë e varur nga SHBA për sigurinë e saj duke nënshkruar një marrëveshje dypalëshe të mbrojtjes si dhe duke u bashkuar me NATO-n.
“Suedia është më e sigurt tani sesa një vit më parë kur ne u bashkuam me aleancën, sepse tani ne jemi të mbuluar nga neni 5 dhe jemi gjithashtu të integruar në planifikimin e mbrojtjes së NATO-s”.
Por ai ka shtuar edhe se “është shumë e mundur që rishikimi i sjelljes së pranisë së SHBA në Evropë mund të çojë në një gjurmë më të vogël të SHBA-ve. Por ne supozuam se kjo mund të ndodhte edhe para zgjedhjeve presidenciale, pasi ato po përballen me një kërcënim në Indo-Paqësorin dhe veçanërisht në lidhje me Kinën”.
