Ekonomia shqiptare pritet të rritet 3,8 për qind këtë vit thuhet në raportin e Komisionit Evropian (KE) për Parashikimet Ekonomike, ku janë marrë në shqyrtim vendet anëtare të BE-së, ato të eurozonës dhe vendet kandidate.
Më poshtë është raporti i plotë për Shqipërinë:
Rritja ekonomike vazhdoi të jetë e fortë në vitin 2024 e nxitur nga konsumi privat dhe një sezon i mirë turistik. Pas katër viteve të ritmeve të larta të rritjes, rritja e PBB-së pritet të zbutet në 3,6% në 2025 dhe 3,5% në 2026 pasi konsumi familjar dhe publik po ngadalësohet.
Pas një rënieje të shpejtë në vitin 2024, inflacioni pritet të kthehet gradualisht në objektivin prej 3% të Bankës Qendrore vitin e ardhshëm. Deficiti fiskal është vendosur të zgjerohet pak përpara se të bjerë në 2% të PBB-së në vitin 2026. Raporti i borxhit publik ndaj PBB-së parashikohet të ulet vetëm gradualisht, i nxitur nga rritja nominale e PBB-së.
Aktiviteti ekonomik mbeti i fortë në gjysmën e parë të 2024, por ka të ngjarë të ngadalësohet pak në 2025 dhe 2026
Pas një zgjerimi prej 3,9% në vitin 2023, ekonomia shqiptare vazhdoi trendin e fortë të rritjes në gjysmën e parë të 2024, me rritjen reale të PBB-së që u ngjit në 4,1% në terma vjetorë në tremujorin e dytë 2024.
Konsumi privat shënoi rritje të lartë (4,4% në tremujorin e parë, i ndjekur nga 6% në të dytin), i mbështetur nga rritja e pagave reale, rritja e fortë e kredisë dhe kushtet akomoduese financiare.
Investimet u rritën më shpejt se në vitin 2023 dhe pritet të përshpejtohen në gjysmën e dytë të vitit për shkak të rritjes së shpenzimeve kapitale publike.
Bumi në turizëm shtyu eksportet e shërbimeve, ndërsa eksportet e mallrave vazhduan të tkurren për shkak të ulje e kërkesës nga eurozona, rënie e çmimeve të lëndëve të para në tregjet ndërkombëtare dhe forcimi i kursit të këmbimit të lekut.
Në përgjithësi, rritja e PBB-së në vitin 2024 parashikohet në 3,8% me konsumin familjar si nxitësin kryesor të rritjes. Në ndryshim nga viti i kaluar, eksportet neto pritet të kontribuojnë negativisht në rritjen e PBB-së për shkak të eksporteve më të dobëta dhe rritjes solide të importeve.
Deficiti i llogarisë korrente parashikohet të rritet me zgjerimin e deficitit tregtar të mallrave, ndërkohë që remitancat pritet të mbeten relativisht të qëndrueshme si përqindje e PBB-së.
Për 2025-2026 rritja e PBB-së parashikohet përkatësisht në 3,6% dhe 3,5%, duke u moderuar disi në krahasim me vitet e mëparshme, por duke mbetur e qëndrueshme.
Rritja e ngadaltë e punësimit do të rëndojë mbi konsumin privat, ndërkohë që rritja e konsumit publik parashikohet të ngadalësohet pas rritjeve të ndjeshme të pagave publike gjatë viteve 2023-2024, si pasojë e reformës së pagave publike.
Eksportet e shërbimeve pritet të vazhdojnë të zgjerohen, por rritja e numrit të turistëve pritet të ulet, pas ritmeve dyshifrore të rritjes në vitet e mëparshme. Eksportet e mallrave parashikohen të rikuperohen pasi të arrijnë fundin në vitin 2024.
Kjo perspektivë është subjekt i rreziqeve të anës rënëse, të lidhura me luhatshmërinë e kursit të këmbimit, rritjen e mungesës së fuqisë punëtore të kualifikuar të rënduar nga emigracioni dhe një rishfaqje të mundshme të presioneve inflacioniste.
Punësimi u rrit në vitin 2023 dhe pritet të rritet më tej gjatë 2024-2026, megjithëse me një ritëm më të moderuar. Shkalla e papunësisë pritet të bjerë më tej. Pavarësisht përmirësimeve në tregun e punës, emigracioni mbetet një problem.
Rezultatet paraprake të Censit të Popullsisë dhe Banesave 2023, të publikuara në qershor të këtij viti, treguan se popullsia e Shqipërisë ra nga 2,8 milionë në 2011 në 2,4 milionë në 2023 (një rënie prej 14%), duke tkurrur popullsinë në moshë pune.
Inflacioni është më shumë se përgjysmuar në 12 muajt e fundit në 1,9% në shtator 2024.
Në korrik 2024, Banka e Shqipërisë uli normën bazë nga 3,25% në 3% dhe e ruajti atë të pandryshuar që atëherë. Rënia e mprehtë e inflacionit u ndikua nga ulja e shpejtë e inflacionit të importuar për shkak të kursit të fortë të këmbimit shoqëruar me inflacion më të ulët në partnerët tregtarë të Shqipërisë.
Në të njëjtën kohë, presionet e brendshme inflacioniste mbeten të nxitura nga kërkesa e lartë për mallra dhe shërbime dhe rritja relativisht e shpejtë e pagave dhe kostove të prodhimit. Inflacioni mesatar vjetor parashikohet të jetë nën objektivin prej 3% në vitin 2024, të rritet lehtësisht mbi të në vitin 2025 dhe më pas të mbetet i qëndrueshëm pranë objektivit të Bankës Qendrore.
Deficiti fiskal pritet të zgjerohet përpara ngushtimit në vitin 2026.
Pozicioni fiskal i Shqipërisë u përmirësua në vitin 2023, me deficitin e qeverisë të ulur në 1,3% të PBB-së. Në nëntëmujorin e parë të 2024, të ardhurat u rritën me rreth 10% në terma vjetorë, në përputhje me planin buxhetor.
Ndërkohë, shpenzimet publike, kryesisht ato kapitale, nuk janë ekzekutuar. Si rrjedhojë, bilanci buxhetor ka qenë në suficit në periudhën janar-shtator. Megjithatë, për vitin 2024 në tërësi, bilanci buxhetor parashikohet të arrijë një deficit prej 2,3% të PBB-së, si rezultat i shpenzimeve më të larta për pagat publike, sigurimet shoqërore dhe kostot e interesit, si dhe një përshpejtim i investimeve publike në pjesën e mbetur të vitit.
Në vitin 2025, deficiti buxhetor pritet të mbetet në një nivel të ngjashëm përpara se të bjerë lehtë në 2% të PBB-së në vitin 2026. Bilanci primar parashikohet të mbetet në suficit, në përputhje me rregullin fiskal kombëtar. Raporti i borxhit të qeverisë ndaj PBB-së ra nën 60% në vitin 2023, mbështetur nga një bilanc primar pozitiv dhe faktorë të tjerë të favorshëm.
Rënia e raportit të borxhit reflekton gjithashtu një rishikim në rritje të PBB-së nominale.
Raporti i borxhit parashikohet të bjerë në 2024-2026 me një ritëm më të moderuar, i nxitur nga rritja nominale e PBB-së. /ATSh/
