Në mars, Komiteti për Çështjet Politike dhe Demokraci i organizatës për të drejtat e njeriut me bazë në Strasburg rekomandoi që Kosova të ftohet të bëhet anëtare e Këshillit të Evropës, me parlamentin e organizatës që më vonë votoi në favor të pranimit të Kosovës në një votim dërrmues në prill.
Megjithatë, Kosova ende duhet të sigurojë një shumicë prej dy të tretash në Komitetin e Ministrave për të arritur anëtarësimin e saj. Një votim i planifikuar për në maj u shty për shkak të kërkesave gjermane të minutës së fundit që Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe të kërkuar nga BE-ja të krijohet fillimisht, raporton “Euractiv”.
Në Strasburg dhe Prishtinë kishte shpresa se votimi do të ndodhte deri në fund të vitit, por një burim gjerman me njohuri për situatën i tha “Euraciv” se kjo nuk ka gjasa të ndodhë.
“Deri më tani nuk ka pasur asnjë votim për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës nga Këshilli i Ministrave të qeverive. Në fakt ekziston një shumicë e qartë prej dy të tretash. Por momenti rrezikon të humbasë”.
Burimi shtoi se ndërsa Asambleja e Këshillit të Evropës do të vazhdojë të bëjë presion për një votim pasi që thjesht mosmbajtja e votimit nuk ishte një opsion, kundërshtimi po vinte jo vetëm nga Gjermania, por edhe nga Franca dhe Italia.
“Kancelari gjerman ishte i hapur pa konsistencë [për anëtarësimin e Kosovës], ministri i jashtëm ishte i vendosur – ata që vërtet frenuan ishin (…) italianët dhe francezët”, tha burimi gjerman, duke shtuar se kishte “spekulime” se arsyet mund të jenë të ndjeshme dhe të lidhura me Serbinë.
Avionët luftarakë hyjnë në mes
Sa i përket asaj që mund ta motivojë Francën, burimi gjerman tha se “Macron donte të përfundonte një marrëveshje me Serbinë për shitjen e avionëve luftarakë”.
Në fund të gushtit, presidenti francez Emmanuel Macron u takua me homologun e tij serb Alleksander Vuçiq për të diskutuar një marrëveshje prej 2.7 miliardë eurosh për t’i shitur vendit të Ballkanit Perëndimor 12 avionë të rinj luftarakë Rafale.
Përveç avionëve, Franca do t’i sigurojë Serbisë motorë dhe pjesë rezervë, si dhe një paketë të plotë logjistike ndihmëse.
Duke folur për avionët, Vuçiqi u tha mediave se ata do të “kontribuonin në një rritje të konsiderueshme të aftësive operacionale të ushtrisë sonë”.
Blerja shënoi gjithashtu një ndryshim të rëndësishëm në politikën e jashtme dhe qëndrimin e sigurisë së Serbisë, larg Rusisë dhe drejt Perëndimit. Marrëdhëniet e vazhdueshme të Beogradit me Moskën, duke përfshirë marrëveshjet e armëve, kanë qenë një gjemb në sy të BE-së, aq më tepër që kur Rusia invadoi Ukrainën në shkurt 2022.
“Vuçiqi ka thënë shumë hapur dhe me besim se ai ka partnerët e tij [në qeveritë e Këshillit të Evropës] që do ta pengojnë pranimin e Kosovës”, thuhet tutje.
Ndërsa kundërshtimi i Francës mund të shpjegohet, të paktën pjesërisht, me shitjen e avionëve, kundërshtimi i Italisë është pak më i vështirë për t’u kuptuar. Roma e njeh Kosovën, ka lidhje të ngushta me Shqipërinë fqinje dhe nuk ka marrëveshje të njohura me Beogradin.
I pyetur për të komentuar situatën, një ish-zyrtar i qeverisë britanike i tha “Euractiv” se është e vërtetë që “Macron dhe Scholz janë larguar nga Kurti”.
“Italia dëshiron të qëndrojë në të njëjtën faqe me Gjermaninë dhe Francën – lojtarët e mëdhenj”, shtoi ish-zyrtari.
Përpjekjet në pritje
Për të përshpejtuar procesin e anëtarësimit, qeveria e Kosovës kishte premtuar disa masa në fillim të këtij viti.
Por me përpjekjet e saj që po ngecin tani, “Kosova e ka vënë në pritje lehtësimin e premtuar për momentin”, tha burimi. “Ata do të humbnin shumë kredi politike për këtë”.
Kosova gjithashtu duhet të mbajë zgjedhje në vitin 2025 dhe çështje të tilla si bashkësitë e të njëjtës gjini, në mesin e lehtësimeve të propozuara, mund të jenë të kushtueshme politikisht.
Sa i përket asaj që do të ndihmonte në zhbllokimin e situatës, Gjermania ende dëshiron që Kosova të themelojë Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe, për të cilën i dërguari special i BE-së në rajon, Miroslav Lajçak, paraqiti një plan në vjeshtën e vitit 2023.
“Sapo të jetë ndërmarrë ky hap, një votim në Komitetin e Ministrave [të Këshillit të Evropës] mund të vihet në rendin e ditës me një perspektivë të mjaftueshme për një shumicë prej 2/3 midis shteteve anëtare që kanë të drejtë vote”, një zëdhënës i ministrisë së jashtme gjermane tha për “Euractiv”.
Krijimi i Asociacionit nuk është një kusht formal për t’iu bashkuar organizatës për të drejtat e njeriut me qendër në Strasburg dhe Prishtina mbetet në mëdyshje, nga frika se do të shkelte kushtetutën ose do t’i jepte shumë pushtet Beogradit, për të cilin thotë se po përpiqet të destabilizojë vendin.
