Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë qenë pa dyshim të angazhuara fuqishëm në dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, duke i dhënë përkrahje planit evropian, të cilin kryeministri i Kosovës, Albin Kurti e ka pranuar. Një bisedë e presidentit Biden me presidenten von der Leyen dhe intervista e zëdhënësit të Departamentit të Shtetit në emër të sekretarit Blinken – nga ShBA-ja kanë ardhur mesazhe pak para takimit të 18 marsit. Çfarë u tha?
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti serb, Aleksandër Vuçiq pritet që të takohen javën tjetër, më konkretisht më 18 mars në Ohër.
Pas pranimit të planit evropian në takimin e 27 shkurtit, të cilin BE-ja dhe ShBA-të e konsideruan si përparim të madh, tashmë procesi ka hyrë në një fazë të re.
Mesazhe nga ShBA-ja
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen në një konferencë për media pas takimit që pati me presidentin amerikan, Joe Biden, konfirmoi se kanë diskutuar edhe për dialogun mes dy vendeve.
Po ashtu, ajo dërgoi edhe një mesazh duke thënë se nuk është e lehtë, por procesi “po lëviz në drejtimin e duhur”.
“E kemi prekur këtë temë shkurtimisht. Është shumë e rëndësishme që dialogu Kosovë-Serbi vazhdon. Nuk është e lehtë. Ka shumë çështje për t’u zgjidhur, por po lëviz në drejtimin e duhur dhe ka mbështetje të plotë nga të dy palët për këtë dialog.” – tha ajo.
Ndërkohë, pak ditë më parë zëdhënësi i DASh-it, Ned Price, duke folur në emër të sekretarit Antony Blinken, dha detaje dhe pati kërkesa në një intervistë për “The Pavlovic Today”.
“Ky është një proces i udhëhequr nga BE-ja. Shtetet e Bashkuara kanë mbështetur aleatët tanë në Bashkimin Evropian në çdo mënyrë që mundemi. Ne kemi qenë të pranishëm në këto bisedime. Gabe Escobar , Zëvendës Ndihmës Sekretari ynë, ka qenë i angazhuar në mënyrë aktive edhe me palët dhe do të vazhdojë të bëjë çfarë mundemi për të mbështetur këtë proces. Kjo, përsëri, ka ecur përpara në mënyra të rëndësishme, me disa punë të vështira përpara.” – ka thënë ai.
Price, ishte i qartë edhe në kërkesën e ShBA-së për Asociacionin, duke thënë se kjo çështje mbetet kritike dhe vendet duhet të arrijnë marrëveshje gjithëpërfshirëse.
“Progresi drejt themelimit të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe mbetet kritik për ndërtimin e së ardhmes së Kosovës si një vend sovran, multietnik dhe i pavarur i integruar në strukturat euroatlantike. Përmes dialogut, Serbia dhe Kosova besojmë se duhet të arrijnë një marrëveshje gjithëpërfshirëse për normalizimin e marrëdhënieve. Progresi më pas do të hapë derën për integrimin evropian të të dy vendeve.” – tha mes tjerash ai.
Propozimi evropian
Kosova dhe Serbia në takimin në fund të shkurtit, i thanë “Po” propozimit evropian për marrëveshjen bazë mes dy vendeve.
Kryeministri Kurti disa herë e ka përsëritur se ai ka qenë gati për të nënshkruar një marrëveshje, por jo edhe pala serbe.
Ndërkohë, pak orë pas takimit në faqen zyrtare të BE-së u publikua edhe propozimi evropian, të cilin e gjeni të përkthyer në gjuhën shqipe më poshtë:
Palët Kontraktuese,
Të vetëdijshëm për përgjegjësinë e tyre për ruajtjen e paqes,
Të përkushtuar për të kontribuar në bashkëpunimin dhe sigurinë e frytshme rajonale në Evropë dhe për të kapërcyer trashëgiminë e së kaluarës,
Të vetëdijshëm se paprekshmëria e kufijve dhe respektimi i integritetit dhe sovranitetit territorial dhe mbrojtja e pakicave kombëtare janë kusht themelor për paqen,
Duke u nisur nga faktet historike dhe pa paragjykuar pikëpamjet e ndryshme të Palëve për çështjet themelore, duke përfshirë çështjet e statusit,
Me dëshirën për të krijuar kushtet për bashkëpunim ndërmjet Palëve në dobi të popullit,
Kanë rënë dakord si më poshtë:
Neni 1
Palët do të zhvillojnë marrëdhënie normale, të fqinjësisë së mirë me njëra-tjetrën mbi bazën e të drejtave të barabarta.
Të dyja Palët do të njohin reciprokisht dokumentet e tyre përkatëse dhe simbolet kombëtare, duke përfshirë pasaportat, diplomat, targat dhe vulat doganore.
Neni 2
Të dyja palët do të udhëhiqen nga qëllimet dhe parimet e përcaktuara në Kartën e Kombeve të Bashkuara, veçanërisht ato të barazisë sovrane të të gjitha shteteve, respektimit të pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial të tyre, të drejtën e vetëvendosjes, mbrojtjen e të drejtave të njeriut. , dhe mosdiskriminimi.
Neni 3
Në përputhje me Kartën e Kombeve të Bashkuara, Palët do të zgjidhin çdo mosmarrëveshje ndërmjet tyre ekskluzivisht me mjete paqësore dhe do të përmbahen nga kërcënimi ose përdorimi i forcës.
Neni 4
Palët vazhdojnë me supozimin se asnjëra nga të dyja nuk mund të përfaqësojë tjetrën në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të saj.
Serbia nuk do të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
Neni 5
Asnjëra palë nuk do të bllokojë, as nuk do të inkurajojë të tjerët të bllokojnë, përparimin e palës tjetër në rrugën e tyre përkatëse në BE bazuar në meritat e tyre. Të dyja palët do të respektojnë vlerat e përmendura në nenet 2 dhe 21 të Traktatit të Bashkimit Evropian.
Neni 6
Ndërsa Marrëveshja aktuale përbën një hap të rëndësishëm normalizimi, të dyja palët do të vazhdojnë me një shtysë të re procesin e dialogut të udhëhequr nga BE-ja, i cili duhet të çojë në një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e plotë të marrëdhënieve të tyre.
Palët bien dakord të thellojnë bashkëpunimin e ardhshëm në fushat e ekonomisë, shkencës dhe teknologjisë, transportit dhe lidhjes, marrëdhënieve gjyqësore dhe të zbatimit të ligjit, postave dhe telekomunikacionit, shëndetësisë, kulturës, fesë, sportit, mbrojtjes së mjedisit, personave të zhdukur, personave të zhvendosur dhe të tjera të ngjashme. fusha nëpërmjet lidhjes së marrëveshjeve specifike. Detajet do të bien dakord në marrëveshje shtesë të ndërmjetësuara nga Dialogu i udhëhequr nga BE.
Neni 7
Të dyja palët angazhohen të krijojnë marrëveshje dhe garanci specifike, në përputhje me instrumentet përkatëse të Këshillit të Evropës dhe duke u mbështetur në përvojat ekzistuese evropiane, për të siguruar një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë dhe aftësinë për ofrimin e shërbimeve në fusha specifike, duke përfshirë mundësinë e mbështetjes financiare nga Serbia dhe një kanal të drejtpërdrejtë komunikimi për komunitetin serb me Qeverinë e Kosovës.
Palët do të zyrtarizojnë statusin e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë dhe do të ofrojnë nivel të fortë mbrojtjeje për objektet e trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, në përputhje me modelet ekzistuese evropiane.
Neni 8
Palët do të shkëmbejnë Misionet e Përhershme. Ato do të vendosen në selinë e Qeverisë përkatëse.
Çështjet praktike në lidhje me themelimin e Misioneve do të trajtohen veçmas.
Neni 9
Të dyja palët marrin parasysh angazhimin e BE-së dhe donatorëve të tjerë për të krijuar një paketë të veçantë investimi dhe mbështetje financiare për projektet e përbashkëta të Palëve në zhvillimin ekonomik, lidhjen, tranzicionin e gjelbër dhe fusha të tjera kyçe.
Neni 10
Palët do të krijojnë një Komitet të përbashkët, të kryesuar nga BE-ja, për monitorimin e zbatimit të kësaj Marrëveshjeje.
Të dyja palët konfirmojnë detyrimin e tyre për të zbatuar të gjitha marrëveshjet e kaluara të Dialogut, të cilat mbeten të vlefshme dhe detyruese.
Neni 11
Të dyja palët angazhohen të respektojnë Udhërrëfyesin e Zbatimit të aneksuar në këtë Marrëveshje.
