Nga: Cafo Boga
Çdo shtator, Nju Jorku kthehet në një skenë ku udhëheqësit botërorë mblidhen për Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara (OKB). Për një javë, diplomacia përzihet me teatrin—makina zyrtare, foto, fjalime dhe bankete dominojnë skenën. Por sapo kamerat fiken, analistët dhe media shkruajnë historinë e vërtetë. Ja një përmbledhje se si u perceptuan delegacionet nga Kosova, Shqipëria dhe kundërshtari i tyre Serbia këtë vit.
Kosova: Dukshmëri pa Përparime
Presidentja Vjosa Osmani mori pjesë në takime bilaterale dhe në pritje në SHBA, ndonëse kritikët thonë se këto takime ishin të pakta dhe pa peshë të mjaftueshme politike. Pjesëmarrja e saj u komplikua më tej kur Serbia paraqiti një ankesë zyrtare, duke pretenduar se ajo hyri në ndërtesën e OKB-së përmes një “hyrjeje dytësore.” Ky episod nxori në pah si cenueshmërinë e Kosovës ndaj sulmeve procedurale ashtu edhe tensionet diplomatike në vazhdim.
Strategjia e Kosovës arriti dukshmëri simbolike—mbajtjen e çështjes në agjendë, apelimin tek diaspora dhe komunitetet e të drejtave të njeriut, si dhe detyrimin e Serbisë për të reaguar. Megjithatë, pa arritje konkrete, kjo dukshmëri rrezikon të konsiderohet sipërfaqësore. Kufizimet strukturore mbeten: statusi i njohjes së pjesshme, ndarjet e brendshme dhe një qasje reaktive që e lë Prishtinën në mbrojtje.
Kryeministri Albin Kurti gjithashtu udhëtoi në Nju Jork për javën e nivelit të lartë të OKB-së. Ai zhvilloi takime bilaterale, sidomos me shtete që ende nuk e kanë njohur Kosovën, dhe theksoi mundësitë ekonomike si dhe përvojat e Kosovës në adresimin e pabarazisë. Ai u angazhua gjithashtu ngushtë me diasporën shqiptare. Prania e tij forcoi vendosmërinë e Kosovës për t’u trajtuar si një aktor serioz ndërkombëtar, megjithëse rezultatet mbeten të kufizuara.
Shqipëria: Konsistente, por Modeste
Presidenti Bajram Begaj, së bashku me ministren e Jashtme Elisa Spiropali, paraqitën Shqipërinë si një partner të besueshëm në rrugën drejt BE-së dhe një aktor konstruktiv në forumet multilaterale. Fjalimi i Begajt në Debatin e Përgjithshëm ishte kompetent, por jo frymëzues—i qëndrueshëm, por pa ndikim të madh.
Në aktivitetet anësore, Shqipëria zhvilloi takime bilaterale dhe u angazhua me komunitetet e diasporës. Një moment i veçantë ishte takimi i Begajt me presidentin e Ganës, ku u diskutua mbështetja për njohjen e Kosovës. Forca e Shqipërisë qëndronte në konsistencë dhe koherencë: mesazhe të qarta për integrimin europian, më pak kontradikta dhe liria nga barra e shtetësisë së kontestuar.
Megjithatë, roli i Shqipërisë mbeti dytësor. Shpesh u duk e eklipsuar nga rivaliteti Kosovë–Serbi dhe nuk i ka përmbushur pritshmëritë për të qenë një “shtet prind” udhëheqës për Kosovën. Paqëndrueshmëria e brendshme dhe krizat politike vazhdojnë të kufizojnë aftësinë e Tiranës për të ushtruar një rol më të gjerë jashtë vendit.
Serbia: Asertive, por Obstruksioniste
Serbia erdhi me një plan të qartë asertiv. Presidenti Aleksandar Vuçiç u takua me Sekretarin Amerikan të Shtetit Marco Rubio për të shtyrë përpara një “dialog strategjik,” dhe në fjalimin e tij në Debatin e Përgjithshëm ofroi Beogradin si vend për ndërmjetësim konfliktesh. Diplomatët serbë paraqitën një protestë zyrtare kundër hyrjes së Osmanit në OKB dhe lobuan intensivisht në takime anësore.
Kjo qasje agresive i dha Serbisë dukshmëri dhe levë, duke rezonuar me vendet që shqetësohen për precedentët separatistë. Megjithatë, ajo mbart rrezikun e kundër-reagimit: përdorimi i vazhdueshëm i termit “Kosovo dhe Metohija” largon shumë vende, dhe narrativa shpesh perceptohet si obstruksioniste. Toleranca diplomatike ndaj Serbisë mbetet kryesisht për shkak të lidhjeve me Rusinë, edhe pse mesazhi i saj po bëhet gjithnjë e më i vjetruar.
Krahasimi
• Dukshmëri vs. Substancë: Kosova arriti dukshmëri simbolike; Serbia e kombinoi dukshmërinë me levë procedurale; Shqipëria ruajti konsistencën pa arritje të mëdha.
• Koordinimi: Shqipëria tregoi më shumë koherencë, ndërsa ndarjet e brendshme të Kosovës e dobësuan performancën e saj.
• Kontrolli i Narrativës: Serbia ishte më e aftë në shtyrjen e narrativës së saj, duke e detyruar Kosovën të reagonte.
• Statusi Ligjor: Kosova mbetet e kufizuar nga njohja e pjesshme; Serbia shfrytëzon normat e sovranitetit; Shqipëria luan një rol mbështetës, por modest.
Reflektim Personal
Udhëheqja e Kosovës, megjithëse ende nuk ka ndryshuar statusin në OKB, po bëhet gjithnjë e më e dukshme dhe më e respektuar ndërkombëtarisht. Sfida e saj më e madhe nuk është Serbia, por opozita e brendshme që shpesh minon arritjet për interesa partiake.
Performanca e Shqipërisë ishte e qëndrueshme, por jo frymëzuese. Fjalimi i Begajt ishte i thjeshtë, dhe megjithëse angazhimet bilaterale si ai me Ganën vlejnë për t’u përmendur, Tirana vazhdon të hezitojë të sillet si një shtet prind ndaj Kosovës. E zhytur në paqëndrueshmëri të brendshme, Shqipëria nuk është në pozitë të marrë
