“Më thërrisni Yakov”, u tha koloni trupmadh dhe me mjekër fshatarëve palestinezë që jetonin nën hijen e tij.
Ata, siç u kuptua, duhej ta konsideronin atë shefin e tyre, kryebashkiakun e tyre.
Vetëm pasi ai u veçua për sanksione nga qeveria amerikane javën e kaluar, ata mësuan emrin e tij të vërtetë: Yitzhak Levi Filant.
Në letër, Filant është thjesht koordinatori i sigurisë i vendbanimit Yitzhar, i vendosur në një kodre të Bregut Perëndimor në jug të Nablusit, me pamje nga një varg fshatrash të lashtë palestinezë të shtrirë në shpatet e pjerrëta poshtë.
Megjithatë, me përdorimin e shpeshtë dhe arbitrar të forcës, ai e ka bërë veten kryekomandant të gjithë luginës së Xhebel Salmanit.
Ai ka dalluar nga një falangë e shefave brutalë të kolonëve për të fituar titullin e “shtetasit të caktuar posaçërisht” nga Departamenti i Thesarit dhe Departamentit të Shtetit të SHBA-ve për “aktivitete keqdashëse jashtë fushës së autoritetit të tij” – në listën e zezë dhe të ndaluar të marrë fonde nga amerikanët.
Citimi kundër tij muajin e kaluar përmendi një incident në shkurt të këtij viti kur “ai udhëhoqi një grup kolonësh të armatosur për të ngritur postblloqe dhe për të kryer patrulla për të ndjekur dhe sulmuar palestinezët në tokat e tyre dhe për t’i dëbuar me forcë nga tokat e tyre”.
Kjo ishte vetëm një mostër e vetme e nxjerrë nga një model i rregullt i frikësimit që ka vazhduar deri në vendosjen e sanksioneve më 28 gusht.
Një javë më parë, burra të armatosur kishin gjuajtur me gaz lotsjellës në fushën e futbollit të shkollës së mesme të Burinit, teksa fëmijët po luanin.
“Nuk kemi ardhur këtu për më shumë se një javë sepse kemi frikë se mos lëndohen fëmijët. Ne nuk mund të marrim përgjegjësi për këtë”, tha Ghassan Najjar, kreu i një kooperativë bujqësore, i cili gjithashtu ndihmoi në stërvitjen e futbollit.
Naxhari po fliste pranë një muri të ulët guri në pjesën e prapme të fushës, i vëzhguar me vëmendje nga njerëz të armatosur në një pikë vëzhgimi betoni 100 metra lart në kodër.
Ai tha se ishte e pamundur të dallohej nëse ishin trupa të rregullta nga Forca e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) apo kolonë me uniformë.
Që nga 7 tetori, kur një sulm i papritur i Hamasit vrau 1 mijë e 200 izraelitë dhe filloi lufta në Gaza, dallimi është turbullt.
Rezervistët si Filant u thirrën përsëri në detyrë dhe ai ka rekrutuar kolonë të rinj meshkuj për të formuar atë që njihet në vend si :ushtria e Yakov”.
Shkolla fetare e Yitzhar është e njohur për mësimin e militantizmit hebre dhe u mbyll për më shumë se një vit në vitin 2014 me arsyetimin se shërbente si bazë për sulmet ndaj palestinezëve.
Pasditen e 18 qershorit, ajo milici zbriti dhe filloi tërbimin, duke sulmuar këdo që e gjenin në rrugë.
Najjar kujton se “ata i vunë flakën një makine, sulmuan shoferin dhe sulmuan dyqanin ushqimor këtu”.
Ushtarët e IDF-së mbërritën në fshat jo shumë kohë pas fillimit të sulmit, por nuk e ndaluan atë, pretendoi ai.
Ndodhi krejt e kundërta.
“Ata nuk i detyruan kolonët të largoheshin. Ata filluan të gjuanin plumba gome, dhe granata trullosëse dhe gaz lotsjellës ndaj njerëzve në fshat, ndaj palestinezëve”, tha ai.
Të gjithë në zonë kanë një histori për “Yakov” dhe njerëzit e tij.
Kamioni i tij i bardhë me drita të verdha vezulluese dhe antena në çatinë e tij është një pamje e shpeshtë dhe e frikshme. Ai dhe njerëzit e tij ngritën postblloqe të improvizuara midis fshatrave dhe akuzohen për dhunim të shoferëve dhe vjedhje të parave të tyre.
Në mars të vitit të kaluar, Idris dhe Amala Khalifeh sapo kishin bërë blerjet e tyre për Ramazan dhe hipën në makinën e djalit të tyre me vajzën kur u sulmuan nga një bandë kolonësh nga Yitzhar, të cilët thyen xhamat me sëpatë dhe goditën Idrisin me një gurë.
Djali i tij arriti të kthehej papritmas dhe të largohej nga sulmi, por makina e tyre u kap dhe u ndoq nga vetë Filant, për të cilin thanë se gjuajti nga xhami i pasmë.
“Arsyeja e vetme që askush nuk u godit ishte se fytyrat e grave po digjeshin nga spërkatja e piperit dhe ato ishin ulur në vendet e tyre duke mbrojtur mbesën”, tha Amala.
Në kohën e korrjes, kolonët ndalojnë në mënyrë rutinore fshatarët të arrijnë ullinjtë e tyre dhe, me raste, u kanë vënë zjarrin korijeve në kodër.
Sipas Najjar dhe një banori tjetër vendas, kolonët i vunë flakën pemëve në fillim të gushtit dhe Filant pengoi kamionin e zjarrit të fshatit të arrinte te zjarri për minuta vendimtare dhe të kushtueshme përpara se ushtria të mbërrinte me një motor zjarri ushtarak.
Rezultuan humbje të konsiderueshme.
Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se ai i shikonte me “ashpërsi të madhe” sanksionet e SHBA ndaj Filant dhe një grupi të quajtur Hashomer Yosh, i cili siguron roje për postet e paligjshme të kolonëve në Bregun Perëndimor.
Vendimi i Joe Biden u kritikua gjithashtu nga republikanët amerikanë, si senatori Marco Rubio, i cili tha se “Izraeli ka një sistem gjyqësor funksional që është plotësisht i aftë për të ndjekur penalisht krimet e kryera brenda kufijve të tij”.
Në Bregun Perëndimor të pushtuar, cilido sistem gjyqësor që ekziston është i çrregullt, në varësi të zonës së përfshirë dhe nëse viktimat dhe autorët janë izraelitë apo palestinezë.
Në praktikë, ushtarët shkojnë në Filant, thanë fshatarët.
Në Burin, Najjar është skeptik për çdo ndryshim dramatik për mirë në jetën e fshatrave lokale.
“Nuk dua që Yakov të dënohet. Unë dua që amerikanët të shtyjnë qeverinë që ta ndalojë atë. Dhe pastaj, edhe nëse e ndalojmë këtë Yakov, ka shumë Yakovë të tjerë në vendbanime”.
