Sudani është një vend me burime të pasura natyrore, duke përfshirë naftën, arin dhe tokat bujqësore, por lufta civile, që ka hyrë në vitin e tretë, ka bërë që këto burime të mos shfrytëzohen për të ushqyer popullin dhe për zhvillimin ekonomik.
Përplasja midis Ushtrisë Sudaneze (SAF) dhe Forcave të Mbështetjes së Shpejtë (RSF) ka shkaktuar krizën më të madhe të zhvendosjes në botë, me mbi 9.5 milionë persona të detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre dhe miliona të tjerë që përballen me urinë.
Në nivel territorial, ushtria kontrollon pjesën më të madhe të veriut dhe lindjes, duke përfshirë kryeqytetin Khartoum, qytetet kryesore përgjatë Nilit dhe portin strategjik të Port Sudan.
Tokat bujqësore më të rëndësishme, kryesisht në Gezira, janë nën kontrollin e ushtrisë dhe përfitojnë nga ujërat e Nilit të Bardhë dhe Nilit të Kaltër. Në jug ndodhen kullotat, që mbulojnë rreth 51% të sipërfaqes së vendit, të cilat përdoren për blegtori dhe ndahen mes SAF dhe RSF.
Pjesa veriore e kullotave ka pemë akacie për prodhimin e resinit të çmuar dhe kontrollohet kryesisht nga ushtria.
Nafta është burimi kryesor i të ardhurave të Sudanit. Shumica e fushave të naftës ndodhen në jug, pranë kufirit me Sudanin e Jugut, dhe shumë prej tyre janë nën kontrollin e RSF.
Rafineritë kryesore, përfshirë atë të Khartoum dhe Port Sudan, mbeten nën kontrollin e ushtrisë, ndërsa tubacionet që transportojnë naftën drejt portit kryesor të eksportit janë gjithashtu nën kontrollin e ushtrisë.
Prodhimi aktual është rreth 70 mijë fuçi në ditë, dhe eksportet e naftës shkojnë kryesisht për Malajzinë, Italinë, Gjermaninë, Kinën, Singaporin dhe Indinë.
Prodhimi i arit ka arritur 64 ton në vitin 2024, duke gjeneruar të ardhura të ligjshme prej 1.57 miliardë dollarësh, dhe mbi 99% e eksporteve shkojnë për Emiratet e Bashkuara Arabe.
Ari ka një rol të rëndësishëm si burim financimi për të dy palët gjatë luftës. Eksportet e Sudanit, që arrijnë 5.09 miliardë dollarë në vitin 2023, janë kryesisht në naftë, ari dhe produkte bujqësore.
Rreth 80% e tregtisë është me Azinë, ku UAE dhe Kina janë partnerët kryesorë, duke pasuar Arabinë Saudite, Malajzinë dhe Egjiptin.
Kjo tregon një varësi të lartë nga tregjet jashtme dhe një ekonomi të ekspozuar ndaj ndryshimeve gjeopolitike dhe luftrave.
Ndryshe, Sudani është vendi i tretë më i madh në Afrikë, me një sipërfaqe prej 1.9 milion kilometra katrorë dhe një popullsi prej 50.4 milionë banorësh.
Popullsia është e përqendruar kryesisht përgjatë Nilit dhe në qytetet kryesore, përfshirë Khartoum, Nyala dhe Port Sudan. Konflikti dhe kontrolli i fragmentuar mbi burimet natyrore kanë ndikim të drejtpërdrejtë në ushqimin, ekonominë dhe stabilitetin social.
Në përfundim, Sudani ka potencial të madh për zhvillim, por lufta civile dhe shpërndarja e kontrollit mbi burimet kyçe natyrore, tokat bujqësore, kullotat, naftën dhe arin, e kanë bllokuar këtë potencial.
Ushtria dominon qytetet, infrastrukturën dhe disa burime strategjike, ndërsa RSF ka avantazh në zonat perëndimore dhe mbi fushat e prodhimit të naftës dhe arit. Popullsia vazhdon të përballet me zhvendosje masive, uri dhe pasiguri ekonomike, pavarësisht pasurisë së vendit.
