Bombardimi i fundit i Rusisë ndaj Ukrainës të hënën me të paktën 127 raketa dhe 109 dronë e përqendroi vëmendjen përsëri në platformat e mbrojtjes ajrore me bazë tokësore, të dhuruara Kievit nga aleatët e saj perëndimorë – dhe veçanërisht MIM-104 Patriot i prodhuar në SHBA.
Zhurma rreth Patriots, një kalë pune i mbrojtjes ajrore perëndimore që nga vitet 1980, po e lë pas sistemin po aq të aftë franko-italian SAMP/T të krijuar në Evropë.
“Patriot është deri tani sistemi më i përdorur në Ukrainë dhe ka pasur një histori të mirë, nëse jo të shkëlqyer”, tha Fabian Hoffmann, një studiues në teknologjinë e raketave në Universitetin e Oslos.
Ajo që blerësit duan është eksperienca në fushën e betejës dhe Patriot e ka atë me bollëk – nga lufta e Gjirit në 1991-shin deri në dekada të përdorimit në Izrael, gjatë Luftës në Irak, nga Arabia Saudite kundër Houthi-ve dhe tani në Ukrainë.
SAMP/T ka një rekord luftarak shumë më të rrallë – u qëllua për herë të parë në Ukrainë; Raketat Aster 30 të sistemit u përdorën gjithashtu nga marina franceze në Detin e Kuq në fillim të këtij viti për të rrëzuar raketat balistike të lëshuara nga rebelët Houthi.
Kjo ndikon në shitje.
19 vende evropiane përdorin Patriot (megjithëse platformat e Zvicrës janë ende në rregull) dhe miliarda marrëveshje të reja janë nënshkruar vitet e fundit.
Deri më tani, asnjë sistem SAMP/T nuk është shitur që kur Singapori nënshkroi në vitin 2013 – gjë që është një problem për Romën dhe Parisin.
Ndërkohë, sistemi Patriot ka marrë shumë publicitet falas nga Kievi.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyy, e ka quajtur sistemin e ndërtuar nga Raytheon dhe Lockheed Martin “më të fuqishmin” dhe duke shtuar se “asgjë tjetër nuk funksionon kundër kërcënimeve balistike”.
Ky është një problem për SAMP/T Mamba, i cili është projektuar gjithashtu për të shkatërruar raketat balistike dhe aktualisht po kalon një përmirësim të madh.
SAMP/T NG, që qëndron për gjeneratën e ardhshme, është vendosur të dorëzohet në vitin 2026, por është i hapur për porosi tani.
Shtetet e Bashkuara kanë premtuar dy sisteme Patriot në Ukrainë, ndërsa Gjermania ka angazhuar tre.
Qeveria holandeze ka bashkuar komponentë për të zhvendosur gjithashtu një platformë, ndërsa rumunët janë zotuar të dërgojnë një të tillë nëse SHBA premton ta plotësojë atë.
Ndërkohë, Italia dhe Franca së bashku dërguan një sistem SAMP/T në Ukrainë vitin e kaluar dhe Italia ka premtuar një të dytë.
Barra e suksesit
Ekzekutivët e pranojnë lirisht se lufta ka nxitur kërkesën për sistemin Patriot.
Duke folur në Panairin Ndërkombëtar Ajror Farnborough në korrik, Thomas Laliberty, presidenti i sistemeve tokësore dhe të mbrojtjes ajrore të Raytheon, tha se konflikti në Ukrainë “kishte nxitur vërtet një interes të qëndrueshëm.
Megjithatë, kërkesa në rritje po krijon probleme për prodhuesit Patriot.
“Na duhen 12 muaj për të ndërtuar një radar Patriot, por na duhen 24 muaj për të marrë të gjitha pjesët”, tha Laliberty, duke përmendur vështirësinë e rritjes së shpejtë të prodhimit.
Raytheon thotë se 13 Patriotë janë aktualisht në porosi, me punë kryesisht në një fabrikë në Massachusetts.
Prej tyre, pesë janë të lidhura për Zvicrën si pjesë e një marrëveshjeje prej 2.2 miliardë dollarësh dhe katër për Gjermaninë sipas dy kontratave të veçanta që arrijnë në 2.4 miliardë dollarë.
Çdo platformë përfshin tre seksione kryesore të montuara në kamion; një radar për të monitoruar kërcënimet e avionëve dhe predhave në hyrje; një njësi kontrolli dhe një lëshues që mund të gjuajë 16 interceptorë.
Sistemi lëshon raketat më të fundit PAC-3 MSE të prodhuara nga Lockheed Martin – secila prej tyre kushton rreth 3.7 milionë dollarë. /Politico/Albanian Post/
