Në mes të protestave masive antiqeveritare dhe kërkesave të protestuesve për zgjedhje të parakohshme, presidenti serb Aleksandar Vuçiq iu drejtua përsëri Rusisë.
Më 30 qershor, Vuçiq falënderoi “miqtë e tij rusë”, siç i quajti udhëheqjen shtetërore në Moskë, për “mirëkuptimin” e tyre.
Kjo ishte përgjigjja e tij ndaj deklaratës së Ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov se Moska ishte e interesuar që trazirat në Serbi të qetësoheshin “në bazë të Kushtetutës dhe ligjit”.
Megjithatë, në të njëjtën ditë, Aleksandar Dugin, i konsideruar nga shumë si ideologu kryesor i Kremlinit dhe i afërt me Vladimir Putin, pohoi se populli i Serbisë “nuk e do Vuçiqin”.
“Serbët duan që Vuçiq të largohet. Dhe kjo është e vërtetë. Dhe të gjithë serbët e duan këtë”, tha Dugin për Sputnik.
Mesazhet e përziera vijnë nga Rusia shtatë ditë pasi Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme Ruse deklaroi në një deklaratë se Serbia po eksportonte armë në Ukrainë përmes kanaleve indirekte – të cilën Rusia e pushtoi në shkurt 2022, duke filluar një luftë që nuk ka mbaruar deri më sot.
A ka mbaruar afërsia?
Ivana Stradner, një bashkëpunëtore në Fondacionin joqeveritar për Mbrojtjen e Demokracive me seli në Uashington, nuk beson se situata do të ndryshojë, me Vuçiqin si mishërim të pushtetit dhe Rusinë e izoluar nga Bashkimi Europian.
Ajo beson se Kremlini e mbështet Vuçiqin “sepse mund ta kontrollojë atë”.
“Moska nuk dëshiron një qeveri me mendje demokratike dhe të paparashikueshme në Serbi”, theksoi ajo për Radion Evropa e Lirë (RSE).
“Rusia ka një histori të gjatë të promovimit të autokracisë dhe të njëjtat taktika që Moska përdor në Gjeorgji përdoren edhe në Serbi”, vlerëson Stradner.
Në deklaratën e lartpërmendur, Sergey Lavrov paralajmëroi gjithashtu për mundësinë e një “revolucioni me ngjyra” të supozuar në Serbi.
Ai akuzoi vendet perëndimore pa i identifikuar se “zakonisht gjithmonë” përpiqen të shfrytëzojnë ngjarje të caktuara të brendshme në vende të ndryshme me qëllim “të promovojnë interesat e tyre, në dëm të partnerëve të tjerë” të këtyre vendeve.
“Shpresojmë (…) që këtë herë ata të mos përfshihen në revolucionet e tyre me ngjyra”, tha ai.
Lavrov e përsëriti termin, i cili është bërë simbol i përmbysjes së regjimeve autoritare.
Termi tregon konceptin e përmbysjes së qeverisë në një vend, të nxitur nga një tjetër.
Që nga fillimi i protestave tetëmujore në Serbi, Vuçiq ka pohuar se kjo është pikërisht ajo që po ndodh në vendin që ai drejton aktualisht.
“Falja” e Vuçiqit ndaj Moskës
“Falënderimet” e Vuçiqit ndaj Lavrovit dhe qeverisë ruse janë një formë “faljeje dhe lajkash ndaj Moskës” – kështu i sheh ato Andrei Shari, drejtor i shërbimit rus të Radios Evropa e Lirë (RFE).
Ai vëren se mesazhet e Vuçiqit pasuan publikimin e raporteve nga inteligjenca ruse se Serbia po e furnizonte me armë Ukrainën përmes ndërmjetësve.
Këto akuza kanë provokuar kritika dhe paralajmërime të ashpra nga Kremlini ndaj Serbisë në muajt e fundit.
Edhe pse Beogradi zyrtar fillimisht mohoi se po furnizonte municione në Ukrainë në luftën kundër pushtimit rus, përgjigjja e mëvonshme e Vuçiqit ishte se ai nuk mund të kontrollonte se ku do të përfundonin armët.
Dhe më pas, më 23 qershor, Serbia pezulloi eksportet e armëve jashtë vendit.
Në emër të kujt po flet Dugin?
Përveç Lavrovit dhe “miqve rusë”, Vuçiq u dërgoi gjithashtu një letër falënderimi “analistëve të rrallë të ndershëm rusë”.
Megjithatë, njëri prej tyre e kritikoi atë ditët e fundit.
Legjitimiteti i Vuçiqit është “zhdukur”, tha Alexander Dugin, të cilin disa media e përshkruajnë si “ideologun kryesor të Kremlinit”.
Dugin i tha medias shtetërore ruse Sputnik se “të gjithë serbët duan që Vuçiq të largohet”.
“Sot, në fakt, vetëm shteti qëndron pas tij (Vuçiqit) – dhe mbështetja midis njerëzve është zero”, tha Dugin, dhe më pas vazhdoi të përdorte argumentin e një “revolucioni me ngjyra”.
“Vetëm ata njerëz që kanë frikë nga një tjetër revolucion me ngjyra nuk po marrin pjesë në protesta. Por Vuçiq ka mbaruar. Legjitimiteti i tij është zhdukur”, tha Dugin.
Ivana Stradner beson se komenteve të Duginit “nuk duhet t’u kushtohet shumë vëmendje”.
“Ai nuk ka aq shumë ndikim te Putini sa mendojnë shumë”, shton ajo.
Andrei Shari, nga ana tjetër, e konsideron deklaratën e Duginit “pak më të rëndësishme sesa dialogu midis Vuçiqit dhe Lavrovit”.
“Kremlini e përdor atë sa herë që i duhet dikush nga e djathta për të deklaruar diçka që mund të jetë në mendjen e Kremlinit. Dhe Lavrovi nuk do ta deklarojë zyrtarisht”, shton ai.
Ai gjithashtu vëren se Dugin foli për një media që kontrollohet drejtpërdrejt nga Kremlini.
“Jam i sigurt se kjo nuk është rastësi – që Dugin mori leje, një sinjal nga Moska për ta thënë këtë. Kremlini di si ta luajë atë lojë, në mënyrë që t’i bëjë pak presion Vuçiqit”, beson redaktori i shërbimit rus të RFE/RL.
Ai gjithashtu thekson se Moska mund të shkojë më tej nëse Vuçiq nuk e kupton mesazhin.
“Sot e thotë Dugin, nesër mund ta thotë një tjetër analist i shquar që nuk përfaqëson zyrtarisht qeverinë ruse, por ka ndikim, por pasnesër mund të bëhet politika zyrtare e Moskës”, shton Shari.
“Për Vuçiqin, i cili po balancon midis Europës dhe Rusisë, kjo mund të jetë e pakëndshme dhe serioze”, thekson ai.
