Një pjesë e rëndësishme e tregtisë botërore “mbetet në harresë të Detit të Kuq”, shkruante dje Lloyd’s List, botimi i lidhur me tregun e sigurimeve Lloyd’s të Londrës.
Sulmet, rreth dhjetë deri më tani, të kryera nga rebelët Houthi mbi anijet që kalojnë ngushticën Bab el-Mandeb – midis Jemenit dhe Xhibutit – kanë filluar të krijojnë një kaos në transportin detar në një nga rrugët më të ngarkuara në botë, një mes Azisë dhe Evropës.
Rreziku që situata të dalë jashtë kontrollit i ka shtyrë Shtetet e Bashkuara të organizojnë urgjentisht një forcë detare shumëkombëshe – Operacioni Prosperity Guardian – për të mbrojtur lirinë e lundrimit, një nga pikat qendrore të veprimtarisë së Uashingtonit për dekada.
Për momentin, e martë më 19 dhjetor, situata përkufizohet si “limbo” në kuptimin që shumë anije me kontejnerë ultra të gjerë janë ndalur përpara se të hyjnë në Ngushticën, e cila përbën një kalim delikat midis Gjirit të Adenit (Oqeanit Indian) dhe Detit të Kuq.
Kompanitë e shumta të transportit detar, më të mëdhatë, kanë vendosur të ndalojnë për të parandaluar sulmet me dron dhe raketa balistike të Houthi që të rrezikojnë “ekuipazhet, transportin dhe ngarkesat e klientëve”.
Midis tyre, AP Moller-Maersk, MSC, CMA CGM, Hapag Lloyd dhe kompania e naftës BP.
Maersk, transportuesi i dytë më i madh i transportit në botë, ka vendosur gjithashtu që, tani për tani, anijet e saj të shmangin rrugën Azi-Evropë (dhe anasjelltas) që kalon Detin e Kuq dhe do të qarkullojnë Afrikën përmes Kepit të Shpresës së Mirë.
Deti i Kuq ndan Gadishullin Arabik nga Afrika: në hyrjen jugore është ngushtica Bab el-Mandeb, në hyrjen veriore, Kanali i Suezit dhe Mesdheu.
Përafërsisht 19 mijë anije kalojnë nëpër këto ujëra në vit: 30% e trafikut global të kontejnerëve dhe 12% e gjithë naftës së transportuar në botë.
Mbi të gjitha, rruga është shumë e rëndësishme për Evropën pasi lundrueshmëria e saj është thelbësore për funksionimin e zinxhirëve të furnizimit të kompanive.
Për më tepër, tani që furnizimet ruse janë bllokuar, një sasi e madhe benzine dhe naftë, e rafinuar në Gadishullin Arabik dhe Indi, kalon nëpër këto dete.
Çfarë ndodh me çmimet nëse situata përkeqësohet?
Nëse situata përkeqësohet – siç kanë premtuar Houthi-t – rruga e Kepit të Shpresës së Mirë do t’i shtonte dy deri në tre javë kohës së transportit të mallrave midis Azisë dhe Evropës, në një udhëtim që zgjat mesatarisht nga 30 deri në 40 ditë.
Kjo do të thotë se kostot e transportit do të rriteshin ndjeshëm dhe do të kalonin si në energji ashtu edhe në mallra të konsumit.
Inflacioni.
Tani për tani, kostoja e një fuçi nafte bruto Brent është rritur pak, rreth 78 dollarë, por tensioni gjeopolitik mund të bëjë që ajo të rritet më tej.
Për më tepër, vonesat e shkaktuara nga një ngadalësim ose bllokim i Detit të Kuq mund të krijojnë shtrembërime në të gjithë logjistikën e transportit detar.
Por kush janë Houthis?
Houthis janë një milici shiite e mbështetur – dhe, sipas Washingtonit, e financuar dhe e armatosur – nga Irani.
Vitet e fundit ajo ka zhvilluar një luftë civile në Jemen dhe, që kur shpërtheu lufta midis Izraelit dhe Hamasit, ajo njoftoi se do të godiste anijet që shkonin në portet izraelite.
Në realitet, objektivi duket shumë më i gjerë, jo i rezervuar vetëm për transportin izraelit.
Është njëra anë e operacioneve ushtarake dhe destabilizuese të frymëzuara nga Teherani: Gaza, Libani, Siria, Iraku dhe, në të vërtetë, Jemeni.
Joe Biden revokoi përcaktimin e organizatës terroriste për Houthis në vitin 2021.
Për keqardhje, ai mund ta rivendosë atë.
Cili është roli i Kinës?
Operacioni i Prosperity Guardian përbëhet, përveç Shteteve të Bashkuara, nga Mbretëria e Bashkuar, Norvegjia, Franca, Kanadaja, Holanda, Italia, Bahreini, Spanja dhe Seychelles.
Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, në konflikt prej kohësh me Houthi-t, janë ftuar dhe mund të marrin pjesë.
Kina, e cila materialisht është shumë e interesuar për rrugën tregtare, duket se nuk ka lëvizur deri tani.
Washingtoni i ka kërkuar Pekinit që t’i bëjë presion Iranit që të ndërhyjë për të bllokuar Houthis dhe sulmet e tyre.
Në fund të fundit, kaosi i plotë në tregtinë ndërkombëtare do të ishte i kushtueshëm edhe për Kinën: edhe në këtë rast, Xi Jinping duhet të zgjedhë midis ekonomisë dhe interesit gjeopolitik për t’iu kundërvënë Perëndimit.
Marrë nga “Corriere Della Sera”, përshtatur për Albanian Post
