Edhe pse djersitja është një mekanizëm kyç me anë të të cilit trupi rregullon temperaturën, disa njerëz djersiten shumë pak ose aspak. Kjo gjendje, e cila manifestohet si djersitje e reduktuar ose munguese, mund të jetë jo vetëm e pazakontë, por edhe kërcënuese për jetën.
Shkaqet mund të variojnë nga predispozitat gjenetike dhe sëmundjet e rralla të trashëguara deri te gjendjet e fituara, dëmtimi i nervave dhe efektet anësore të ilaçeve. Të kuptuarit pse dikush nuk djersit është çelësi për të parandaluar komplikacione serioze shëndetësore, siç është goditja nga nxehtësia.
Shkaqet e fituara dhe faktorë të tjerë
Pamundësia për të djersitur nuk është gjithmonë kongjenitale. Sipas portalit shëndetësor Verywell Health, djersitja e reduktuar ose munguese mund të jetë rezultat i një numri gjendjesh të fituara. Dëmtimi i nervave (neuropatia periferike), shpesh i shkaktuar nga diabeti ose alkoolizmi, mund të ndërpresë sinjalet nga truri në gjëndrat e djersës, shkruan Index.hr.
Sëmundjet e lëkurës si psoriaza, djegiet ose rrezatimi mund të dëmtojnë fizikisht ose të bllokojnë gjëndrat e djersës. Gjithashtu, disa ilaçe, duke përfshirë disa antipsikotikë, antihistaminikë dhe bllokues të kanaleve të kalciumit, mund të zvogëlojnë djersitjen si një efekt anësor. Sëmundjet autoimune si lupusi dhe sindroma e Sjögren janë gjithashtu të lidhura me këtë gjendje. Edhe disa forma të kancerit të mushkërive mund të shkaktojnë mungesë djersitjeje në njërën anë të trupit.
Rreziqet dhe Procedurat Diagnostikuese
Rreziku më i madh me mungesën e djersitjes është mbinxehja. Paaftësinë për të ftohur veten duke avulluar djersën, temperatura e trupit tuaj mund të rritet në mënyrë të rrezikshme, duke çuar në dhimbje nga nxehtësia, lodhje nga nxehtësia dhe, në skenarin më të keq, goditje nga nxehtësia. Goditja nga nxehtësia është një urgjencë mjekësore e karakterizuar nga një temperaturë trupi mbi 103.4°F (39.4°C), lëkurë e nxehtë, e kuqe, e djersitur dhe humbje e mundshme e vetëdijes.
Mutacioni i një gjeni të vetëm si shkak
Shkencëtarët kanë zbuluar se shkaku i pamundësisë për të djersitur mund të qëndrojë në një mutacion në një gjen të vetëm. Sipas një studimi të botuar në The Journal of Clinical Investigation, studiuesit studiuan një familje pakistaneze me disa fëmijë që nuk ishin në gjendje të djersitnin. Gjëndrat e tyre të djersës dukeshin normale, por nuk funksiononin.
Analiza e kodit të tyre gjenetik zbuloi një defekt në një gjen të quajtur ITPR2. Ky gjen mund të mendohet si një çelës që u jep gjëndrave të djersës sinjalin për të filluar punën, dhe ky sinjal transmetohet nga kalciumi. Në këtë familje, një ndryshim i vogël në gjen – si një shkronjë e vetme në udhëzimet që shkruhet gabim – bëri që çelësi të mos funksiononte. Sipas NBC News, ky “mutacion pikësor” ishte i mjaftueshëm për të ndaluar plotësisht djersitjen. kishin probleme të tjera shëndetësore, që do të thotë se ky gjen është i specializuar ekskluzivisht për funksionin e gjëndrave të djersës.
Sëmundje të rralla trashëguese
Përveç mutacioneve specifike, mungesa e plotë e djersitjes (anhidroza) është një simptomë kyçe e disa çrregullimeve të rralla trashëguese. Një nga më të njohurat është displazia ektodermale hipohidrotike (HED), një çrregullim shumësistemësh që, sipas Organizatës Kombëtare për Sëmundjet e Rralla (NORD), prek kryesisht flokët, dhëmbët, thonjtë dhe gjëndrat e djersës.
Trajtimi dhe e ardhmja
Trajtimi synon adresimin e shkakut themelor, nëse është e mundur, dhe parandalimin e komplikimeve. Kjo përfshin shmangien e aktivitetit të sforcuar në mot të nxehtë, qëndrimin në hapësira me ajër të kondicionuar, veshjen e rrobave të lehta dhe përdorimin e një shisheje spërkatëse për të ftohur lëkurën.
