Përgjigja e shkurtër është — asgjë e mirë.
Të dhënat e personave të vdekur përdoren dhe ripërdoren nga kompani dhe individë për qëllimet e tyre. Disa nga këto përdorime janë mesatarisht të mira, por shumica janë të papëlqyeshme apo edhe të liga.
Në fund të fundit kjo vjen sepse të vdekurit nuk kanë të drejta të dhënash.
Rregulloret kryesore për privatësinë e të dhënave janë vetëm për njerëzit e gjallë. Dhe edhe atëherë, rregulloret lejojnë vetëm individët e gjallë të kërkojnë fshirjen e të dhënave të tyre (që quhet – e drejta për fshirje). Pa dyshim, një kompani që nuk fshin informacionin e kërkuar një herë mund të gjobitet, por këtu është çështja: të dhënat tuaja private mbahen nga aq shumë subjekte sa është e pamundur t’i pyesni të gjithë.
Disa “shërbime të privatësisë personale” mund të kërkojnë që të dhënat tuaja të fshihen në emrin tuaj, por ato janë rajonale dhe në përgjithësi mbulojnë vetëm ndërmjetësit e të dhënave.
Një vdekur duhet t’i ketë lënë dikujt të drejtën ligjore për të hyrë dhe menaxhuar të dhënat. Disa prindër janë përpjekur të aksesojnë të dhënat e fëmijës së tyre të vdekur dhe janë refuzuar nga gjykatat. Edhe nëse e lejoni dikë, ai duhet të kalojë të gjithë procesin e përshkruar më sipër. Me fjalë të tjera, të dhënat tuaja jetojnë pa marrë parasysh çfarë.
Por çfarë dobie kanë të dhënat e vdekura për kompanitë dhe individët? Siç thotë dikush: “A ka identitet më të mirë për të vjedhur see një person i vdekur?” Dhe ky është vetëm fillimi. Hulumtimet treguan se 50% e klientëve të Facebook duan të fshihen të dhënat e tyre pas vdekjes. 25% donin që faqja e tyre në Facebook të kthehej në një memorial, 25% duan ta lënë ashtu siç është.
Ky fenomen ka nxjerrë një industri krejt të re: Industria digjitale e jetës së përtejme (DAI). Tregu i DAI ishte rreth 350 milionë dollarë në vitin 2020 dhe pritet të rritet në rreth 5 miliardë dollarë deri në vitin 2026. Ato gjurmojnë se kush e viziton faqen dhe reklamon te vizitorët.
Mos harroni, shumica e siteve ju ndjekin pasi të keni dalë nga faqja e tyre. Dhe një faqe interneti mesatare ka 15 thirrje të jashtme për vizitë (ato i dërgojnë të dhënat tuaja diku tjetër).
Por industria dixhitale e jetës së përtejme është goxha e mirë — ato strehojnë vende përkujtimore, marrin mundësi reklamimi dhe krijojnë profile — pa dëm.
Kurse kombinimi me AI i të dhënave të një personi të vdekur krijon një “personalitet dixhitalisht të pavdekshëm ose shpirtra kibernetikë”. Nëse të dhënat personale përdoren pa leje ose vidhen, ato quhen “zombi dixhital”.
Aplikimi i personaliteteve të pavdekshme dixhitale mund të jetë mesatarisht i padëmshëm — si krijimi i një personaliteti nga një shkrimtar i madh, i cili më pas mund të vazhdojë të shkruajë. Ose lejimi i një arkitekti të vdekur që të vazhdojë të projektojë ndërtesa ose një artist të pikturojë.
