Në një periudhë pesëvjeçare, Kosova është bërë vend destinacioni për një numër në rritje të shtetasve të huaj, në veçanti nga Turqia dhe vendet e Lindjes së Mesme.
Të dhënat zyrtare të Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) të kërkuara nga Dukagjini ofrojnë një pasqyrë të qartë të lëvizjeve migratore dhe të interesimit të shtetasve të huaj për të qëndruar, jetuar apo kërkuar mbrojtje në territorin e Republikës së Kosovës.
Dominon qëndrimi i përkohshëm: Leje për më shumë se 8 mijë e 200 shtetas turq
Nga viti 2020 deri në prill të vitit 2025, në Kosovë janë pajisur me leje qëndrimi mbi 8 mijë e 260 shtetas të Turqisë, ku 8 mijë e 141 janë leje të përkohshme dhe vetëm 119 janë leje të përhershme.
Në të njëjtën periudhë, vetëm 73 shtetas turq kanë fituar shtetësinë e Republikës së Kosovës dhe janë pajisur me pasaportë.
Sipas të dhënave të MPB-së, kërkesat për qëndrim janë përqendruar kryesisht në komunat më të mëdha dhe më të zhvilluara të vendit:
- Prishtina – 3,955 kërkesa
- Prizreni – 1,761
- Ferizaj – 457
- Gjakova – 401
- Gjilani – 285
- Lipjani – 254
- dhe komuna të tjera me numër më të vogël
Kjo shpërndarje gjeografike tregon se qendrat urbane vazhdojnë të jenë pikat kryesore të gravitimit për migrimin nga Turqia drejt Kosovës.
Sipas përqindjes së raportuar, shumica e prezencës së shtetasve turq në Kosovë nuk ka karakter të natyrshëm integrues, por duket më tepër e orientuar drejt interesave afatshkurtra, si qëndrimi për arsye ekonomike, edukim, biznes ose arsye personale.
Profili i azilkërkuesve në Kosovë: Siria kryeson me numrin më të lartë
Përveç kërkesave për qëndrim të rregullt, gjatë vitit 2024, 190 persona kanë aplikuar për mbrojtje ndërkombëtare në Qendrën për Azil të Kosovës. Nga ky numër, 154 janë meshkuj (80%), ndërsa 40 femra (20%).
Shtetësitë që kryesojnë me numrin më të lartë të aplikimeve për azil janë:
- Siria – 67 aplikues
- Maroku – 17
- Turqia, Jordania dhe Palestina – nga 14 secili
- Kongo dhe Ukraina – nga 9
- Jemeni – 5
- dhe vende të tjera me gjithsej 30 aplikues të shpërndarë.
Aktualisht, në Qendrën për Azil ndodhen 10 persona që kanë ende status aplikuesish për mbrojtje ndërkombëtare. Sipas vendit të origjinës, ata vijnë nga:
- Siria – 4
- Jordania – 3
- Afganistani, Shqipëria dhe Serbia – nga 1 secili
MPB konfirmon për Dukagjinin se të gjithë shtetasit sirianë që kanë kërkuar azil në Kosovë janë regjistruar si të ikur nga konflikti i armatosur në Siri. Motivet e aplikimeve për mbrojtje ndërkombëtare variojnë sipas vendit të origjinës dhe gjendjes së sigurisë në vendin prej nga vijnë aplikuesit, duke përfshirë raste të luftës, përndjekjes politike, fetare apo ndonjë rrezik tjetër individual.
Lëvizjet migratore kërkojnë qasje gjithëpërfshirëse
Të dhënat e ofruara nga MPB tregojnë një panoramë të gjerë të trendeve të migrimit në Kosovë. Me një numër në rritje të shtetasve të huaj që kërkojnë leje qëndrimi, e njëkohësisht me rritjen e kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare, lind nevoja për një qasje të koordinuar ndërinstitucionale, që adreson aspektet ligjore, shoqërore dhe të sigurisë publike të këtij fenomeni.
Këto zhvillime vendosin në fokus rolin e institucioneve përgjegjëse për migrimin, azilin dhe integrimin, në mënyrë që çdo prani e re në vend të trajtohet në përputhje me ligjin, të drejtat e njeriut dhe kapacitetet reale të shtetit për të menaxhuar flukse migratore me karakter të ndryshëm.
