Rreth 15 milionë vdekje mund të shmangen çdo vit dhe emetimet bujqësore mund të ulen me 15% nëse njerëzit në mbarë botën kalojnë në dieta më të shëndetshme, kryesisht me bazë bimore, sipas Komisionit EAT-Lancet, i cili mblodhi shkencëtarë në të gjithë botën për të shqyrtuar të dhënat më të fundit mbi rolin e ushqimit në shëndetin e njeriut, ndryshimet klimatike, biodiversitetin dhe kushtet e punës dhe të jetesës së njerëzve.
Përfundimi i tyre: Pa ndryshime të konsiderueshme në sistemin ushqimor, efektet më të këqija të ndryshimeve klimatike do të jenë të pashmangshme, edhe nëse njerëzit kalojnë me sukses në energji më të pastër.
“Nëse nuk largohemi nga rruga e paqëndrueshme ushqimore në të cilën jemi sot, do të dështojmë në axhendën e klimës. Do të dështojmë në agjendën e biodiversitetit. Do të dështojmë në sigurinë ushqimore. Do të dështojmë në kaq shumë rrugë”, tha bashkautori i studimit Johan Rockström, i cili drejton Institutin e Potsdamit për Kërkime mbi Ndikimin e Klimës, raporton Associated Press.
Raporti i parë i komisionit në vitin 2019 u konsiderua si një “studim vërtet monumental” për gatishmërinë e tij për ta marrë seriozisht reformën e sistemit ushqimor, duke marrë parasysh shëndetin e njeriut dhe mjedisit, tha Adam Shriver, drejtor i mirëqenies dhe të ushqyerit në Institutin Harkin për Politika Publike dhe Angazhim Qytetar.
Pika kryesore nga raporti i fundit:
Një ‘dietë e shëndetit planetar’ mund të parandalojë 15 milionë vdekje çdo vit.
Raporti i parë i EAT-Lancet propozoi një “dietë për shëndetin planetar” të përqendruar në drithëra, fruta, perime, arra dhe bishtajore. Përditësimi pohon se për të përmirësuar shëndetin e tyre, duke zvogëluar edhe ngrohjen globale, është një ide e mirë që njerëzit të hanë nga një porcion proteinash shtazore dhe produkte qumështi në ditë, duke e kufizuar mishin e kuq në rreth një herë në javë. Kjo vlen veçanërisht për njerëzit në vendet e zhvilluara të cilët kontribuojnë në mënyrë disproporcionale në ndryshimet klimatike dhe kanë më shumë zgjedhje në lidhje me ushqimet që hanë.
Rekomandimet dietike u bazuan në të dhëna rreth rreziqeve të sëmundjeve të parandalueshme si diabeti i tipit 2 dhe sëmundjet kardiovaskulare, jo në kritere mjedisore. Shëndeti i njeriut dhe ai planetar ndodh të jenë në përputhje, thanë studiuesit.
Rockström tha se mund të duket “e mërzitshme” që një analizë të arrijë në të njëjtin përfundim gjashtë vjet më vonë, por ai e gjen këtë qetësuese sepse shkenca ushqimore është një fushë që ecën me shpejtësi me shumë studime të mëdha dhe përmirësim të analizave.
Ushqimi është një nga zgjedhjet më thellësisht personale që një person mund të bëjë dhe “komponenti i shëndetit prek zemrën e të gjithëve”, tha Rockström. Ndërsa përballimi i sfidave globale është i ndërlikuar, ajo që individët mund të bëjnë është relativisht e thjeshtë, si ulja e konsumit të mishit pa e eliminuar atë tërësisht. “Njerëzit e shoqërojnë atë që hanë me identitetin” dhe dietat e rrepta mund t’i trembin njerëzit, por edhe ndryshimet e vogla ndihmojnë, tha Emily Cassidy, një bashkëpunëtore kërkimore në organizatën jofitimprurëse të shkencës së klimës, Project Drawdown. Ajo nuk ishte e përfshirë në kërkim.
Zgjedhjet tona ushqimore mund ta çojnë planetin përtej një pike kthese
Studiuesit shikuan përtej ndryshimeve klimatike dhe emetimeve të gazrave serrë, duke i kushtuar vëmendje faktorëve që përfshijnë biodiversitetin, përdorimin e tokës, cilësinë e ujit dhe ndotjen bujqësore – dhe arritën në përfundimin se sistemet ushqimore janë fajtorët më të mëdhenj që e shtyjnë Tokën në prag të pragjeve për një planet të jetueshëm.
Raporti është “super gjithëpërfshirës” në fushëveprimin e tij, tha Kathleen Merrigan, një profesoreshë e sistemeve ushqimore në Universitetin Shtetëror të Arizonës, e cila gjithashtu nuk ishte e përfshirë në hulumtim. Ai shkon mjaftueshëm thellë për të treguar se si praktikat bujqësore dhe të punës, zakonet e konsumit dhe aspekte të tjera të prodhimit të ushqimit janë të ndërlidhura – dhe mund të ndryshohen, tha ajo.
