​Kearns: Radoiçiq duhet të përballet me drejtësinë në Kosovë

Kearns ka shkruar se nuk ka vend për ‘balanc të rremë’ kur nënkryetari i një partie politike ka marrë armët dhe ka kryer vrasjen e një polici në shërbim.

“Në mënyrë shqetësuese, Radojiçiq pohon se është i lumtur që do të dërgohet në Serbi për t’u përballur me prokurorinë, por jo në Kosovë ku është kryer krimi dhe ku një familje mban zi. Radojiçiq duhet të përballet me drejtësinë në Kosovë ku një familjeje i është vjedhur më i dashuri, mund të përballet me të në gjykatë. Por përgjegjësia shtrihet përtej këtij akti të menjëhershëm. Duke pasur parasysh llojin e pajisjeve që militantët kishin, ka pyetje serioze nëse ata mbështeteshin dhe organizoheshin drejtpërdrejt nga Qeveria e Serbisë. Udhëheqësi i grupit të armatosur – i cili ka marrë përgjegjësinë – ishte Milan Radojiçiq, nënkryetar i partisë Lista Serbe dhe një i besuar i presidentit Vuçiq. Gjendja aktuale në Kosovë dhe Serbi kërkon një përgjigje të vendosur dhe burrështetase. Mosndëshkimi për aktet që ushqejnë përbuzje për rregullin dhe rendin nuk mund të tolerohet. Përgjegjësia, dialogu i hapur dhe masat e forta të sigurisë janë të domosdoshme për të garantuar stabilitet të qëndrueshëm në rajon. Është koha që Britania e Madhe të miratojë një politikë më fortë në Ballkan”, ka shkruar ajo në një opinion për Politiko.

Opinioni i plotë:

Alicia Kearns: Britania e Madhe duhet të gjejë shtyllën e saj në Ballkan

Mosndëshkimi ngjall përbuzje për sundimin e ligjit dhe rendit. Ne po e shohim këtë në Ballkan, ku sulmet e organizuara ndaj zbatimit të ligjit dhe dhuna gjithnjë e më e shpeshtë nga secesionistët serbë në Kosovë dhe Bosnje kërkon vëmendje urgjente ndërkombëtare.

Pasojat e dështimit për një rajon që tashmë ka vuajtur kaq shumë kohët e fundit nuk mund të mendohen. Ne kemi nevojë urgjente që komuniteti ndërkombëtar të rivlerësojë qasjen e tij, t’i japë përparësi llogaridhënies dhe të forcojë masat e sigurisë për të rihapur rrugën për një të ardhme paqësore dhe të begatë, pa konfliktet e së shkuarës.

Ngjarjet e fundit në Kosovë kanë shpalosur një përshkallëzim thellësisht shqetësues të dhunës. Një polic u vra tragjikisht këtë fundjavë gjatë një sulmi të pacipë në veri të vendit. Duke parë afërsisht tridhjetë luftëtarët përgjegjës, ne shohim individë më të ngjashëm me ushtarët, të armatosur me transportues personeli dhe sisteme të gradave ushtarake. Për rrezikun e grupeve të tilla që veprojnë në veri të Kosovës kam paralajmëruar edhe më parë në një fjalim parlamentar në muajin korrik.

Duke pasur parasysh llojin e pajisjeve që militantët kishin, ka pyetje serioze nëse ata mbështeteshin dhe organizoheshin drejtpërdrejt nga Qeveria e Serbisë. Udhëheqësi i grupit të armatosur – i cili ka marrë përgjegjësinë – ishte Milan Radojiçiq, nënkryetar i partisë Lista Serbe dhe një i besuar i presidentit Vuçiq. Nëse sulmi është kryer me mbështetjen e serbëve nga Serbia – për të cilën ai pretendon se nuk ka qenë – duhet të ketë veprime të vendosura nga MB, SHBA, dhe BE. Nuk ka vend për ‘balanc të rremë’ nëse siç duket nënkryetari i një partie politike ka marrë armët dhe ka kryer vrasjen e një polici në shërbim.

Përgjegjësia për këto veprime është parësore, veçanërisht për Beogradin, i cili vazhdimisht ka shmangur pasojat. Në mënyrë shqetësuese, Radojiçiq pohon se është i lumtur që do të dërgohet në Serbi për t’u përballur me prokurorinë, por jo në Kosovë ku është kryer krimi dhe ku një familje mban zi. Radojiçiq duhet të përballet me drejtësinë në Kosovë ku një familjeje i është vjedhur më i dashuri, mund të përballet me të në gjykatë. Por përgjegjësia shtrihet përtej këtij akti të menjëhershëm.

Pavarësisht angazhimit të Kosovës për bashkëpunim me Britaninë e Madhe, SHBA-në dhe BE-në, ajo është përballur me një sërë akuzash të padrejta, duke filluar pasi qeveria serbe mbështeti një bojkot të zgjedhjeve komunale nga serbët e Kosovës në veri. Ne dhe aleatët tanë shprehëm mbështetjen tonë për zgjedhjet që do të mbaheshin para se të tërhiqemi dhe të ndëshkojmë Kosovën për vendosjen e kryetarëve të komunave, për shkak të mungesës së pjesëmarrjes së serbëve etnikë. Kishte pak ose aspak kritika ndaj qeverisë së Serbisë, pavarësisht lidhjeve të tyre të dokumentuara mirë me partinë Lista Serbe dhe mbështetjen e tyre për bojkotin.

Është koha për një rivlerësim urgjent që vendos drejtësinë dhe ekuilibrin në qendër të qasjes sonë ndaj marrëdhënieve Kosovë-Serbi. Trendi i kohëve të fundit i ndëshkimit të Kosovës dhe duke i dhënë zemër Vuçiqit gjithnjë e më autokratik, po na çon më thellë në një cikël dhune, paqëndrueshmërie dhe keqdashjeje, ndërsa drita në fund të tunelit të normalizimit, dhe anëtarësimit në BE për të dyja palët errësohet gjithnjë e më shumë.

Vlen gjithashtu të kujtojmë se Serbia ka një PBB prej 63 miliardë dollarësh dhe një buxhet ushtarak prej 1.4 miliardë dollarësh krahasuar me PBB-në e Kosovës prej 9.4 miliardë dollarësh dhe shpenzime ushtarake pak më shumë se 54 milion dollarë. Kjo nuk është një garë e barabartë dhe qasja jonë duhet të njohë cenueshmërinë dhe nevojën e Kosovës për ndihmë.

Së pari, ne duhet të forcojmë masat e sigurisë. Mbretëria e Bashkuar, si anëtare e Kuintit, duhet të marrë një rol më aktiv në dialogun e paqes ndërmjet Serbisë dhe Kosovës. Pasiviteti ynë aktual është i paqëndrueshëm përballë një situate kaq të paqëndrueshme. SHBA dhe BE duhet gjithashtu të marrin një qëndrim të vendosur kur i drejtohen udhëheqjes së Serbisë për rolin e tyre në nxitjen e destabilitetit, përafrimin me Putinin dhe tendencat gjithnjë e më autokratike brenda dhe jashtë vendit. Presidenti Vuçiq nuk duhet të përjashtohet nga kritikat. Në fakt, takimi i tij i parë mëngjesin pas vrasjes së policit ishte me ambasadorin rus në Serbi.

Arritja e një ekuilibri midis stimujve dhe pasojave është jetike për të siguruar llogaridhënien dhe përparimin. Përgjegjësia e shpejtë dhe e barabartë për aktet e agresionit është thelbësore për të dekurajuar dhunën e mëtejshme duke zbutur çdo nocion qetësimi. Këta ‘qiramarrës’ bazë të negociatave duhet të mbahen mend dhe të riintegrohen në qasjen kolektive të Quint-it.

Ne gjithashtu duhet të negociojmë nga një pozicion i forcës duke rritur masat e parandalimit dhe duke shtuar 4,500 trupat e KFOR-it. Gjithashtu, Mbretëria e Bashkuar duhet të ribashkohet me forcën paqeruajtëse EUFOR në Bosnje kur ajo të rinovohet në muajin nëntor. Nëse Rusia vë veton për përtëritjen e saj, NATO duhet të jetë gati të vendosë një forcë alternative paqeruajtëse në Bosnje për të shmangur një vakum pushteti.

Çdo përshkallëzim në Ballkan do të kishte efekte valëzuese në të gjithë Evropën, duke e bërë të domosdoshme forcimin e masave të sigurisë. EULEX-i duhet të kryejë një hetim të paanshëm, pa ndërhyrje politike, për të hedhur dritë mbi përfshirjen e autoriteteve apo akterëve të Beogradit në vrasjen e policit kosovar dhe në bllokadat e supozuara të orkestruara të rrugëve. Nëse zbulohet se Beogradi është i përfshirë në ndonjë mënyrë, duhet të ketë pasoja të shpejta dhe të fuqishme. Për më tepër, KFOR-i duhet të ndajë informacionin mbi depot e armëve dhe lëvizjet me vendet anëtare pjesëmarrëse për të luftuar në mënyrë efektive aktivitetet ilegale.

Ne duhet të promovojmë dialogun dhe mirëkuptimin ndëretnik. Qeveria e Kosovës duhet të skicojë përkushtimin e saj të palëkundur për të mbështetur komunitetet serbo-kosovare, duke siguruar përfaqësimin dhe pjesëmarrjen e tyre aktive në demokraci pa ndërhyrje të pajustifikuara të huaja. Angazhimi i pesë shteteve të BE-së që nuk e njohin sovranitetin e Kosovës do të ofrojë një shtytje të konsiderueshme në trajektoren e Kosovës drejt anëtarësimit në BE dhe NATO, duke forcuar paprekshmërinë e integritetit të saj territorial.

Në fund, duhet të hulumtohet krijimi i një aleance sigurie ndërmjet SHBA-së, Britanisë së Madhe, shteteve të tjera anëtare të NATO-s dhe Kosovës derisa Kosova të arrijë anëtarësimin e plotë në NATO. Një marrëveshje e tillë do të adresonte shqetësimet e menjëhershme të sigurisë dhe do të hapte rrugën për stabilitet afatgjatë në rajon.

Gjendja aktuale në Kosovë dhe Serbi kërkon një përgjigje të vendosur dhe burrështetase. Mosndëshkimi për aktet që ushqejnë përbuzje për rregullin dhe rendin nuk mund të tolerohet. Përgjegjësia, dialogu i hapur dhe masat e forta të sigurisë janë të domosdoshme për të garantuar stabilitet të qëndrueshëm në rajon. Është koha që Britania e Madhe të miratojë një politikë më fortë në Ballkan. Ne nuk jemi më të kufizuar nga konsensusi i BE-së dhe shtetet mosnjohëse, dhe duhet të jemi më inovativ në diplomacinë tonë, kështu që ne duhet të gjejmë jo vetëm zërin tonë, por edhe shtyllën, të ndalojmë së qëndruari mënjanë dhe të ndërmarrim veprime aty ku ne kemi për detyrë të mbështesim aleatët tanë.

Ne zotërojmë suksesin dhe dështimin e mundshëm të Kosovës dhe kemi më shumë përgjegjësi se shumica për t’u qëndruar pranë atyre dhe për të siguruar që të mos shohim një kthim në brutalitetin e viteve 1990.

Dështimi nuk është një opsion në epokën e diplomacisë parandaluese dhe duhet të ndërmerren veprime tani për të parandaluar përshkallëzimin e mëtejshëm dhe për të siguruar një të ardhme paqësore për të gjithë në Ballkan