Sipas gjetjeve të gazetës britanike The Telegraph, një brez i ri nacionalistësh serbë po përgatitet për konflikt të armatosur në Bosnjë dhe Hercegovinë.
Qindra ekstremistë po udhëtojnë drejt Ukrainës, ku po luftojnë në anën e forcave ruse, duke besuar se Rusia do t’ua kthejë nderin duke i ndihmuar të rimarrin territoret e humbura, në radhë të parë Kosovën.
Midis tyre janë veteranë të luftës në Bosnjë, të cilët po përdorin mediat sociale për të ftuar të rinj serbë t’u bashkohen atyre. Disa madje po ofrojnë rreth 23,000 funte për t’u regjistruar dhe për të marrë pjesë në luftime.
Ekzistojnë frikëra serioze se këta luftëtarë, me t’u kthyer në Bosnjë, do të nxisin një konflikt të ri paraushtarak, tre dekada pas përfundimit të luftës në vitet 1990.
Një shembull tipik është Dario Ristiq, një nacionalist serb i cili u kthye në Bosnjë me një këmbë protetike dhe shtetësi të re ruse pasi u plagos në Ukrainë, ku ishte anëtar i njësisë “Arinjtë e Përmetit”. Atje, ai njihej me nofkën “I Shpejtë” dhe kreu sulme me snajper dhe dronë, përfshirë në Avdiivka.
Ristiq ka përdorur me mjeshtëri TikTok-un dhe rrjetin social rus Vkontakte për të lavdëruar luftën dhe për të përhapur mesazhe nacionaliste midis të rinjve të pakënaqur në vend.
Njësia e tij madje i dërgoi një kartolinë ditëlindjeje Ratko Mladiq, një kriminel lufte i dënuar që vuan dënimin me burgim të përjetshëm në Hagë. Në një video në Telegram, Ristiq dhe shoku i tij thonë: “Kur të mbarojmë me fashistët e NATO-s këtu, do të kthehemi për të rimarrë vendet tona të shenjta dhe atë që është e jona. Lavdi Zotit dhe Nënës Rusi!”
Me mbërritjen e tij në Sarajevë, Ristiq u arrestua për pjesëmarrje në një formacion paraushtarak të huaj, por shpejt u lirua në arrest shtëpiak deri në fund të gjyqit të tij. Me mbi 10.000 ndjekës në mediat sociale, ai mbetet një kërcënim për rekrutim.
Bartësit kryesorë të kësaj ideologjie janë veteranët e Luftës së Bosnjës, të cilët ua kalojnë pikëpamjet e tyre të ndara brezave të rinj. Sipas analistit Sreqko Latal, këta ekstremistë besojnë se Rusia një ditë do ta shlyejë borxhin e saj “me gjak” dhe do të ndihmojë në krijimin e një Serbie të Madhe.
Edhe pse janë të paktë në numër, ata tërheqin të rinj të pakënaqur dhe një numër i vogël individësh të armatosur janë të mjaftueshëm për të prishur paqen, ngjashëm me IRA-n e vjetër.
Një nga veteranët më me ndikim është Davor Saviçiq, i njohur si “Vuk”, një ish-anëtar i Tigrave të Arkanit, përgjegjës për krime të shumta kundër civilëve në vitet 1990.
Ai luftoi në Krime, Siri dhe Wagner, dhe sipas dokumenteve të rrjedhura, ai ishte gjithashtu kolonel në shërbimin e inteligjencës ruse GRU. Nën udhëheqjen e tij, GRU krijoi kompani fiktive për të lehtësuar udhëtimin dhe për të shmangur zbulimin e vullnetarëve nga Serbia dhe Bosnja.
Gazetari investigativ Nino Bilajac u infiltrua në grupet e tyre dhe zbuloi se ofertat po rriteshin – së fundmi iu ofruan 23,000 funte paraprakisht dhe rreth 2,500 funte në muaj.
Për të rinjtë nga zona të varfra si Modriča, ku pagat janë të ulëta dhe papunësia është e lartë, oferta të tilla janë shumë joshëse, pavarësisht ligjeve që ndalojnë pjesëmarrjen në konflikte të huaja.
Ekzistojnë gjithashtu shqetësime në lidhje me përfshirjen e mundshme të shtetit pasi Milorad Dodik u fotografua me “Vuk” Saviçiq para takimit të tij me Putinin.
