Ndërsa BE-ja investon gjithnjë e më shumë në rinovimin dhe modernizimin e infrastrukturës së transportit, Polonia po bëhet një hallkë kyçe në një rrjet transporti të ardhshëm që mund të ripërcaktojë mënyrën se si njerëzit udhëtojnë në Evropë. Projekti ambicioz prej 34 miliardë dollarësh i të ashtuquajturit Port Qendror i Komunikimit (CCP) pritet të bëhet një qendër e madhe transporti evropian – me ajër, hekurudhë dhe rrugë. Ky është investimi më i madh në infrastrukturë në historinë e Polonisë.
Gjatë viteve 1990, filloi ndërtimi i Rrjetit Trans-Evropian të Transportit (TEN-T), me qëllim lidhjen e të gjithë kontinentit me rrugë, hekurudha, ajër dhe ujë në një sistem të vetëm dhe të qëndrueshëm transporti. Dhe Polonia, me pozicionin e saj strategjik në zemër të Evropës, po merr ngadalë një pozicion qendror në këtë drejtim. Deri në mesin e dekadës së ardhshme, Evropa mund të fitojë një nga qendrat më moderne dhe ambicioze të transportit në botë – në Poloni.
Vetëm 40 kilometra në perëndim të Varshavës, në një zonë deri më tani kryesisht rurale, po ndërtohet një qendër e madhe transporti – CKP – me vlerë 34 miliardë euro, e cila do të përfshijë trafikun ajror, hekurudhor dhe rrugor. Projekti mbulon një sipërfaqe prej më shumë se 2,600 hektarësh (dyfishi i madhësisë së Aeroportit Heathrow të Londrës), duke e bërë atë projektin më të madh të infrastrukturës në historinë e vendit, me një kapacitet për më shumë se 40 milionë pasagjerë në vit në fazën e parë dhe mundësinë e zgjerimit deri në 100 milionë, shkruan TheB1M.
Aeroporti i Ri
Aeroporti kryesor i Polonisë – Varshavë Chopin – tashmë po operon me kapacitet të kufizuar. Gjatë vitit 2023, ai priti një rekord prej 21 milionë pasagjerësh, dhe megjithëse kapaciteti është planifikuar të zgjerohet në 30 milionë deri në vitin 2029, ka kufizime të konsiderueshme. Përveç hapësirës fizike, aeroporti ka edhe një ndalim për fluturimet e natës, gjë që pengon më tej planet e linjës ajrore kombëtare LOT për t’u zgjeruar në tregje të reja të fluturimeve me distanca të gjata.
Përveç kësaj, më shumë se 300,000 njerëz që jetojnë në zonën Chopin kanë probleme të mëdha me zhurmën dhe trafikun e rënduar. CCP do të ndërtohet në një të ashtuquajtur vend të pazhvilluar, ku 90 përqind e shtëpive janë blerë tashmë përmes programit të blerjes vullnetare. Është vlerësuar se zhurma nga vendndodhja e re do të prekë vetëm rreth 20,000 njerëz – që është 15 herë më pak se në vendndodhjen aktuale.
Tren i shpejtë nëpër Poloni në 100 minuta
Por CKP nuk do të jetë vetëm një aeroport. Do të jetë qendra e linjës Y – një sistem trenash me shpejtësi të lartë që do të lidhë qytetet kryesore polake: Varshavën, Lodzin, Vroclavin dhe Poznanin, por do të vazhdojë edhe për në Republikën Çeke dhe vendet baltike nëpërmjet korridorit hekurudhor Rail Baltica. Qëllimi është të mundësohet udhëtimi nëpër Poloni brenda 100 minutash.
Linja Y është tashmë në ndërtim e sipër dhe përfshin tunelin hekurudhor më të gjatë në vend (4.6 km), të gërmuar nën qytetin e Łódź-it. Trenat me shpejtësi të lartë do të operojnë me një shpejtësi prej 320 km/orë, dhe pika e nisjes do të jetë aeroporti i ri CKP.
Në këtë mënyrë, jo vetëm rajonet në Poloni do të jenë të lidhura më mirë, por edhe Evropa Perëndimore dhe Lindore.
Si do të duket qendra e re mega-transportuese?
Dizajni është nga Foster + Partners, në bashkëpunim me kompaninë e ndërtimit Buro Happold. Qendra e re e trafikut pritet të jetë në gjendje t’u shërbejë një deri në dy personave çdo sekondë, 24 orë në ditë, gjatë gjithë vitit. Do të ketë dy pista paralele me gjatësi 3.8 kilometra, 2.5 km larg njëra-tjetrës, si dhe një stacion treni dhe autobusi – të gjitha të lidhura në një qendër intermodale që do të lejojë transferime të shpejta dhe të lehta.
CCP do të jetë gati për zgjerim që nga fillimi – arkitektura e tij modulare lejon zgjerim fleksibël në varësi të rritjes së kërkesës.
Pavarësisht të gjitha këtyre, dy “qytete” të reja do të ndërtohen menjëherë pranë qendrës së trafikut – në skajin perëndimor të CCP-së, Cargo City, një qendër logjistike për ruajtjen e mallrave – dhe në skajin lindor, Airport City, një zonë tregtare me zyra, hotele dhe një qendër tregtare.
Pas ndryshimit të qeverisë në Poloni në vitin 2023, qeveria e re urdhëroi një rishikim të projektit, i cili ra dakord për afate të reja për projektin – faza e parë duhet të përfundojë deri në vitin 2032. Përveç kësaj, 650 milionë dollarë shtesë do të investohen në një kryqëzim të ri autostradash që do të sigurojë akses në CCP.
Por është ende e paqartë se çfarë do të ndodhë me Aeroportin Chopin. Trafiku i pasagjerëve pritet të ridrejtohet gradualisht në aeroportin e ri, ndërsa ai i vjetri ka të ngjarë të ripërdoret me kalimin e kohës.
