Kur bëhet fjalë për fatin e keq, ka shumë besëtytni në kulturën perëndimore për të premten 13, por edhe për të martën 13.
Ashtu si kryqëzimi me një mace të zezë dhe thyerja e një pasqyre, nocioni i një dite që mund të sjellë fatkeqësi është i ngulitur thellë, edhe nëse ata që besojnë nuk mund ta shpjegojnë fare arsyen.
Ndërsa e premtja 13 mund të duket si një fenomen i rrallë, kalendari Gregorian do të thotë se data 13 e çdo muaji ka pak më shumë gjasa të bjerë të premten sesa çdo ditë tjetër të javës. Megjithatë, nuk është një besëtytni universale: në Greqi dhe në vendet spanjolle, është e marta data 13 ajo që konsiderohet një ditë e keqe, ndërsa në Itali është e premtja 17 ajo që përballet me frikë.
Në librin e tij “Origjinat e jashtëzakonshme të gjërave të përditshme”, Charles Panati e gjurmon konceptin e të mallkuarit që në mitologjinë norvegjeze, kur Loki, perëndia e ligësisë, shkatërroi një banket në Valhalla, duke e çuar numrin e perëndive të pranishëm në 13. I mashtruar nga Loki, perëndia i verbër, Hodr, u mashtrua për të qëlluar vëllanë e tij Balder, perëndinë e dritës, gëzimit dhe mirësisë, me një shigjetë, duke e vrarë në vend.
E marta 13 njihet në Spanjë si “Martes Trece” dhe nëse jeton atje, të gjithë do të të këshillojnë çfarë duhet dhe nuk duhet të bësh. Është njëlloj si e Premtja e zezë (data 13, e premte) dhe dita kur fati i keq të ndjek ngado.
“Dita me fat të keq” është dita që besojnë të gjithë se duhet të jesh i kujdesshëm për gjërat që bën, sepse gjithçka mund të të ndodhë. Disa besime tradicionale rreth kësaj dite të keqe në Meksikë këshillojnë që të keni kujdes nga macja e zezë që të pret rrugën, hapja e një çadre brenda në shtëpi dhe thyerja e një pasqyre, disa gjëra universale të cilat besohet se sjellin fat të keq në të gjithë globin.
Në Spanjë, shumë njerëz mendojnë se në këtë të martë, nuk duhet as të martohesh, as të nisesh për rrugë, gjë që do të thotë se duhet të qëndrosh në shtëpi, sepse të ndjek fati i keq.
Për shumë arsye, 13-a është konsideruar si një numër i pafat edhe kur bie në ditë të premte, por edhe kur bie në ditë të martë. Në shumë vende të botës, shumë ndërtesa nuk e kanë të shënuar katin e 13-të, kështu që supozohet se ke kaluar në katin e 14-të pas 12-ës. Në Meksikë, hotelet nuk kanë as dhoma, as pallate me katin 13.
E premtja është konsideruar ndoshta ditë e pafat për shkak se Krishti u kryqëzua të premten, ndërsa e marta, në disa vende është edhe më “e rrezikshme”. Sipas disa teorive, dita e martë është e lidhur me Marsin, perëndinë romake të luftës. Në shumë gjuhë evropiane me origjinë latine, e marta ka marrë emrin pikërisht nga Marsi. Në spanjisht, për shembull, e martë është një evolucion i fjalës Mars.
Teoria tjetër pretendon se e marta është ditë e pafat, për shkak të rënies së Konstandinopojës në Kryqëzatën e Katërt, më 13 prill 1204, ditë e martë. Ushtria osmane pushtoi Kostandinopojën në një të martë, 29 maj 1453.
Sipas fakteve historike, për njerëzit që jetuan në atë kohë, e marta u konsiderua si fundi i botës për shkak të një lufte të përgjakshme që la përtokë mijëra njerëz. Kjo është edhe arsyeja pse këshillohet që në ditë të marte, kur data shënon 13, nuk duhet të udhëtoni.
Frika ndaj numrit 13 njihet edhe si” Triskaidekaphobia”. Që 13-a është një numër i pafat shpjegohet edhe me faktin që në këtë moshë nis edhe periudha më e vështirë e jetës, adoleshenca.
