Thuhet se sytë janë dritarja e shpirtit dhe mesa duket ata mund të na tregojnë shumë edhe për zemrën, nga një këndvështrim më shkencor.
Ndryshimet e papritura të shikimit si turbullira, zona të errëta ose hije mund të jenë një bllokim në një enë gjaku të syrit, gjë që mund të paralajmërojë një goditje më serioze në tru. Dhe provat në rritje lënë të kuptohet se dëmtimi delikat dhe i hershëm i enëve të vogla të gjakut në sy mund të parashikojë sëmundje kardiovaskulare. Ndryshime të tjera të pazakonta të syve gjithashtu mund të jenë të dhëna për probleme të mundshme të zemrës, të tilla si gunga të vogla e të verdha rreth syve, ose bebëzat që zgjerohen dhe ngushtohen me rrahjet e zemrës.
Një bebëzë pulsuese dhe një valvul zemre që rrjedh?
Kur valvula aortale e zemrës nuk mbyllet fort (një gjendje e quajtur regurgitim i aortës), sasi të vogla gjaku rrjedhin duke u rikthyer në zemër, në vend që të pompohen në trup. Simptomat zakonisht përfshijnë lodhje dhe gulçim.
Në raste të rënda, një tjetër shenjë e mundshme është një fenomen i rrallë i dokumentuar i syrit: bebëzat që zgjerohen dhe ngushtohen në sinkron me rrahjet e zemrës. E quajtur shenja e Landolfit, ajo u përshkrua për herë të parë nga mjeku italian Michele Landolfi në 1909.
Krahasuar me njerëzit që kanë zemër normale, njerëzit me regurgitim të aortës kanë një presion të gjerë të pulsit, që do të thotë se ka një ndryshim jashtëzakonisht të madh midis dy numrave në leximet e presionit të gjakut (d.m.th., numrat sistolik dhe diastolik). Pulsimet e bebëzës pasqyrojnë këto luhatje të mëdha të presionit.
Ndryshimet e retinës pasqyrojnë shëndetin e zemrës
Një rrjet enësh gjaku, secila jo më e gjerë se një fije floku, furnizojnë me gjak retinën, indin e ndjeshëm ndaj dritës në pjesën e pasme të syrit”. Ashtu si arteriet në të gjithë trupin, këto enë të vogla mund të dëmtohen nga sëmundjet kronike si diabeti dhe presioni i lartë i gjakut”, – thotë Dr. Nimesh Patel, një okulist i specializuar në çrregullimet e retinës në spitalin e syrit dhe veshit në Massachusetts, të lidhur me Harvardin.
Mbroni veten nga dëmtimi i inflamacionit kronik
Shkenca ka vërtetuar se inflamacioni kronik dhe i shkallës së ulët mund të kthehet në një vrasës të heshtur që kontribuon në sëmundjet kardiovaskulare, kancerin, diabetin e tipit 2 dhe problemeve të tjera.
Me kalimin e kohës, sheqeri i lartë në gjak (shenja dalluese e diabetit) bën që muret e enëve të gjakut që furnizojnë retinën të dobësohen dhe të rrjedhin lëngje në indet përreth. Kjo gjendje, e quajtur retinopati diabetike, mund të përparojë, duke shkaktuar dëme të mëtejshme që mund të dëmtojnë shikimin. Presioni i lartë i gjakut mund të shkaktojë ngushtimin ose thyerjen e arterieve të retinës dhe rrjedhjen e gjakut në retinë.
Ndërsa diabeti dhe presioni i lartë i gjakut janë kontribues të mirënjohur të sëmundjeve të zemrës, njerëzit mund të mos e dinë se i kanë këto probleme nëse nuk kanë vizituar një mjek të kujdesit parësor prej vitesh, thotë Dr. Patel.
Njerëzit që përjetojnë goditje në sy kanë nevojë për testime të mëtejshme, duke përfshirë ultratinguj të qafës për të kontrolluar grumbullimin e pllakave yndyrore brenda arterieve karotide dhe të zemrës për të kontrolluar mpiksjen e gjakut.
Ndryshimet më delikate që shihen në fotot e retinës mund të parashikojnë probleme të ardhshme të zemrës. Duke analizuar fotot me mësimin e makinerive (të kombinuara me të dhëna shëndetësore si mosha dhe presioni i gjakut), disa ekipe studiuesish kanë krijuar algoritme për të parashikuar rrezikun e një personi për sulm në zemër ose goditje në tru që 12 muaj përpara. Në këtë pikë, modelet ende duhet të përmirësohen dhe të vërtetohen. Por përparimet si në imazhe ashtu edhe në inteligjencën artificiale nënkuptojnë se teste të tilla mund të jenë të disponueshme në një të ardhme jo shumë të largët.
Gungat e verdha rreth syve: ksantelasma
Disa të rritur të moshës së mesme dhe të moshuar zhvillojnë gunga të buta, të verdhë, të mbushura me kolesterol në ose rreth qepallave të tyre, më së shpeshti pranë hundës. Të quajtura ksantelasma, këto rritje të vogla nuk janë të dhimbshme dhe rrallë ndikojnë në shikim. Por ato mund të jenë shenjë e niveleve të larta të kolesterolit, triglicerideve ose yndyrave të tjera (lipideve) në gjak. Ato janë disi më të përhapura tek femrat sesa tek meshkujt. Njerëzit që i kanë, duhet të jenë të sigurt për të bërë një test kolesteroli, i njohur gjithashtu si test lipid ose profil lipid.
Xanthelasmat janë më të zakonshme tek njerëzit me çrregullime gjenetike që shkaktojnë nivele jonormale të larta të kolesterolit, siç është hiperkolesterolemia familjare, e cila mund të shkaktojë nivele të kolesterolit LDL prej 190 ose më të larta. (Nivelet e shëndetshme të LDL janë nën 100.)
Nëse LDL-ja juaj është e ngritur, stërvitja e rregullt dhe një dietë e pasur me fibra me bazë bimore mund të ndihmojnë në uljen e saj. Shumë njerëz kanë nevojë për barna për uljen e kolesterolit si statinat, të cilat ndonjëherë, por jo gjithmonë do të zvogëlojnë madhësinë e një ksanthelasme.
Gjysma e njerëzve me ksantelasma kanë nivele normale të lipideve dhe rritjet janë thjesht një problem kozmetik. Por njerëzit me një histori familjare të sëmundjeve të hershme të zemrës duhet të sigurohen që mjeku i tyre të dijë për këtë shenjë të mundshme të rrezikut të rritur kardiovaskular. Burimi: Harvard Health Publishing
