Profesori në universitetin “Johns Hopkins” në ShBA, Daniel Serwer thekson se politika e administratës së presidentit amerikan, Joe Biden në Ballkan ka dështuar.
Ai në një shkrim autorial në peacefare.net thotë se normalizimi politik ndërmjet Kosovës dhe Serbisë që SHBA dhe Bashkimi Evropian synonin është më i largët se sa në vitin 2020.
Më poshtë mund ta lexoni shkrimin e tij të plotë:
Politika e Administratës Biden në Ballkan ka qenë një dështim. Kosova dhe Serbia kanë vazhduar dialogun e tyre, por me rezultate të vogla. Normalizimi politik, që SHBA dhe BE synonin, është më larg se sa ishte në vitin 2020. Marrëveshja kushtetuese e Bosnjës është në kundërshtim me anëtarësimin në Bashkimin Evropian, që vendi pretendon të kërkojë. Nacionalistët serbë dhe kroatë, të cilët kanë të drejtë vetoje mbi politikën e saj, preferojnë një shtet të financuar mirë nga fondet e BE-së, por të paaftë për të zbatuar sundimin e ligjit.
Politika e qetësimit nuk ka funksionuar
Politika e gabuar është shkaku i këtyre dështimeve. Departamenti i Shtetit i Biden-it zgjodhi të qetësojë Beogradin, vendin më të madh në Ballkanin Perëndimor për nga popullsia dhe sipërfaqja. Zyrtarët që pëlqejnë të përsërisin këto të dhëna shpresonin që Serbia të zgjidhte rreshtimin me Perëndimin. Ata mendonin se kjo do të ndikonte pozitivisht edhe në Bosnjë.
Por politika e qetësimit nuk ka funksionuar. Beogradi, përkundrazi, ka përfituar nga mbështetja e Biden-it dhe është rreshtuar me Rusinë dhe Kinën. Ndërsa shiste municione në Ukrainë dhe blinte avionë luftarakë francezë, Beogradi është pajisur kryesisht me armë kineze dhe ruse dhe ka furnizuar Rusinë me komponentë elektronikë. Serbia, e cila ka një politikë zyrtare të neutralitetit ushtarak, ka refuzuar të rreshtohet me sanksionet e BE-së kundër Rusisë.
Beogradi gjithashtu ka adoptuar synime irredentiste. Ai synon të krijojë një “botë serbe,” analoge me “botën ruse” të Moskës. Kjo do të bashkonte popullsinë serbe të vendeve fqinje në një hapësirë politike de facto, nëse jo de jure. Mali i Zi tashmë është përfshirë, si rezultat i zgjedhjeve ku Beogradi dhe Moska kanë ndërhyrë rëndë. Republika Srpska e Bosnjës, 49% e dominuar nga serbët, është e varur nga Rusia dhe gjithnjë e më shumë pjesë e botës serbe. Beogradi synon të përfshijë edhe serbët e veriut të Kosovës.
Rezultati: autoritarizëm në rritje
Për të kompensuar afrinë e saj me Serbinë, Departamenti i Shtetit zgjodhi gjithashtu të qetësojë Shqipërinë, vendin e dytë më të madh në Ballkanin Perëndimor. Zyrtarët shpresonin që kjo do të ndikonte Kosovën në një drejtim më të manipulueshëm.
Shqipëria është anëtare e NATO-s dhe ka mbetur besnike ndaj Aleancës. Por Kryeministri i saj është rival politik i Kryeministrit të Kosovës. Konkurrenca e tyre politike ka penguar çdo ndikim pozitiv të favorizimit të Uashingtonit ndaj Shqipërisë dhe antagonizmit ndaj Kosovës. Ndërkohë, favorizimi amerikan ndaj Kryeministrit të Shqipërisë i ka mundësuar atij të vendosë një monopol de facto mbi pushtetin. Ai ka fragmentuar dhe çarmatosur opozitën. Korrupsioni është i përhapur.
Diçka e ngjashme ka ndodhur edhe në Serbi, ku Presidenti ka shkatërruar opozitën. SHBA dhe BE rrallëherë flasin kundër korrupsionit ose abuzimit me pushtetin në Serbi. Forcat e sigurisë rrahin dhe brutalizojnë protestuesit rregullisht. Megjithatë, Brukseli dhe Uashingtoni mbështesin vazhdimisht prioritetet e Beogradit. Ata janë përkulur për të mbështetur minierat e litiumit në Serbi, që kundërshtohen nga lëvizja mjedisore serbe. Kjo pavarësisht ekzistencës së depozitave më të mëdha të litiumit në të dyja Amerikën e Veriut dhe Jugut.
Drejtimi i duhur i politikës
Qasja e Administratës së parë Trump ndaj Ballkanit favorizonte ndarjen e Kosovës, që do të kishte rezultuar gjithashtu në ndarjen e Bosnjës. Kjo do të shpërblente Serbinë dhe Rusinë. Përpjekja dështoi. Administrata e re amerikane nuk duhet të përsërisë atë gabim.
Ajo gjithashtu duhet të njohë dështimet e Administratës Biden. Kjo nuk duhet të jetë e vështirë. Janë të dukshme: shumë mbështetje për Beogradin dhe Tiranën, shumë pak vëmendje ndaj korrupsionit dhe sundimit të ligjit. Dhe shumë pak mbështetje për sovranitetin e Bosnjës dhe Kosovës.
Një vlerësim realist i gjeopolitikës në Ballkan duhet të udhëheqë një ndryshim të politikës. Serbia dhe Mali i Zi janë rreshtuar me Rusinë. Ata ndihmojnë me dëshirë Moskën për të destabilizuar pjesën tjetër të Ballkanit. Serbia dhe Mali i Zi janë gjithashtu përfitues të mëdhenj të financimeve kineze. Kosova dhe Shqipëria mbeten pro-amerikane dhe të gatshme për të rezistuar ndaj keqbërjeve ruse dhe kineze.
Bosnja dhe Hercegovina është e ndarë. Marrëveshja e paqes e Dejtonit i dha asaj një kushtetutë që i mundëson Republika Srpska dhe udhëheqësit nacionalistë kroatë të rreshtohen me Rusinë, ndërsa boshnjakët dhe udhëheqësit relativisht të dobët kroatë jo-nacionalistë mbeten fuqishëm anti-rusë.
Zbatimi i ndryshimeve
Ndryshimi i politikës nuk do të jetë i lehtë, veçanërisht me lidhjet personale të Trump-it me Beogradin. Megjithatë, një politikë e bazuar në forcimin e miqve të SHBA-së mbetet rruga më e drejtë përpara.